|
Намоз, Намоз, Намоз
|
|
| SANJAR80 | Date: Seshanba, 05-May-2009, 17:25 | Message # 1 |
Group: Ishonchli
Messages: 3741
Status:  | Намоз ўқимоқчи бўлган кишининг кийими, бадани ва намоз ўқийдиган ўрни нажосатлардан пок бўлиши лозим. Шу билан бирга катта ва кичик таҳоратсизликдан, яъни жунублик ва бетаҳоратликдан ҳам пок, авратлари эса ёпиқ ҳолатда бўлмоғи керак. Агар намоз вақти кирса, азон айтилади, сўнг суннат намозлари ўқилиб, орада фарзга турилади, қиблага юзланган ҳолда ўқимоқчи бўлган намоз ният қилинади.
Биринчи ракатга «Аллоҳу акбар» деб қўл қулоқ баробарига кўтарилган ҳолда киришилади. Бармоқларнинг ёзилган оралари эса бир оз очиқ, кафтнинг ичи қиблага қараган бўлади. Сўнг ўнг қўл билан чап қўлининг бўғинидан ушлаб, иккиси киндик остига туширилади ва қиём ҳолда сажда қилинадиган ўринга қараб туриб, махфий ушбу дуо ўқилади: «Субҳанакаллоҳумма ва биҳамдика ва табарокасмука ва таҳала жаддука ва ла илаҳа ғойрук». (Маъноси: Эй Раббим, Сенга ҳамд айтиш билан Сени айбу нуқсонлардан поклайман. Сенинг исминг муборакдир. Азаматинг олийдир. Сендан бошқа илоҳ йўқдир.)
Кейин: «Аъузу биллаҳи минаш шайтонир рожийм, Бисмиллаҳир роҳманир роҳим», деб айтиб, сўнг ошкор қилиб ўқиладиган намозларнинг аввалги икки ракатида Фотиҳа сураси жаҳрий ўқилади. Имомга иқтидо қилган киши санони айтгандан сўнг «Аъузу, Бисмиллоҳ» ни ва Фотиҳани ўқимайди. Имом Фотиҳани ўқиб бўлгач, махфий қилиб «омийн», дейди, иқтидо қилганлар ҳам «омийн»ни махфий айтишади. Фотиҳадан сўнг камида уч оят миқдорида Қуръони каримдан тиловат қилинади. Жаҳрий ўқиладиган намозларда буни ҳам ошкор қилиб ўқийди. Жаҳрий намозлар қуйидагилар. 1. Бомдод. 2. Шомнинг аввалги икки ракати. 3. Хуфтон аввалги икки ракати. 4. Жума. 5. Икки ҳайит намозлари; 6. Рамазондаги витр ва таровеҳ намозлари.
Сўнг Аллоҳу Акбар деб рукуъ қилади, икки кафти билан тиззасини кўзини ушлаб, боши билан белини бир текис қилади ва ҳотиржам ҳолда уч марта «Субҳона Раббиял ъазим» (Улуғ Раббим покдир) дейди. Рукуъ ҳолида икки қадамининг устига қараб туради. Сўнг белини кўтариб, «Самиъаллоҳу лиман ҳамидаҳ» (Унга ҳамд айтган кишини Аллоҳ эшитди) дея тик туради. Тик тургач эса, «Роббана ва лакал ҳамд» (эй Раббимиз мақтов фақат Сен учундир) дейди. Ёлғиз намоз ўқувчи киши иккисини ҳам айтади. Имом эса аввалгиси билан кифояланса, иқтидо қилувчи кейингисининг ўзини айтади. Рукуъдан қайтиб, бир оз фурсат хотиржам ҳолда тик турилади. Кейин такбир айтиб саждага йиқилади ерга аввал тиззалар, кейин кафтлар, сўнг бурун, охири пешона қўйилади. Тирсакларни ерга ва икки биқинига теккизмасдан, имкон борича ҳар бир аъзони, хусусан, оёқ бармоқларини қиблага юзлантириб, хотиржам ҳолда «Субҳана Раббиял аъло» (олий Рабббим покдир), деб уч марта айтилади. Кейин такбир айтиб, саждадан бош кўтарилади ва чап оёқ тўшаб, ўнг оёқнинг кафти тик қилиб, бармоқлар қиблага юзланган ҳолда ўтирилади икки қўл кафтларининг учи тизза баробарида бўлади, ундан осилиб тушиб кетмайди ва тиззага етмай ҳам қолмайди. Шу ўтирган ҳолда хотиржамлик билан
«Раббиғфирлий варҳамний (Раббим, мени кечиргин ва менга раҳм қилгин) дейилади. Сўнг иккинчи сажда ҳам аввалгисидек қилинади. Кейин бош «Аллоҳу Акбар» (Аллоҳ улуғдир) деб кўтарилади, ўтирмай, ҳеч нарсага суянмай, иккинчи ракатни ўқиш учун ўриндан турилади.
|
| |
| |
| SANJAR80 | Date: Seshanba, 05-May-2009, 17:25 | Message # 2 |
|
Group: Ishonchli
Messages: 3741
Status: | Davomi
Икккинчи ракатда яна «Бисмиллоҳ»ни, сураи Фотиҳа, кейин Қуръондан бирор нарса ўқилади. Кейин биринчи ракатдаги каби рукуъ ва саждалар қилинади. Иккинчи саждани қилиб бўлгач, чап оёқ қадамини тўшаб, унинг устига ўтирилади, ўнг оёқ қадамининг бармоқлари қиблага юзланган ҳолда тик қилинади. Назар эса қучоғида бўлади. Ушбу ҳолда ташаҳҳуд дуосини ўқийди. У қуйидагичадир: «Аттаҳиййату лиллаҳи вассолавату ваттоййибат ассаламу ъалайка аййуҳан набиййу ва роҳматуллоҳи ва барокатуҳ. Ассаламу ъалайна ва ъала ъибадиллаҳис солиҳийн. Ашҳаду алла илаҳа иллаллоҳу ва ашҳаду анна Муҳаммадан ъабдуҳу ва росулуҳ». (Маъноси: «Саломлар, дуолар ва яхшиликларнинг барчаси Аллоҳ учундир. Эй Пайғамбар, сизга салом ва Аллоҳнинг раҳматию баракоти бўлсин. Бизларга ва Аллоҳнинг солиҳ бандаларига ҳам салом бўлсин. Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқ деб гувоҳлик бераман. Ва яна Муҳаммад Аллоҳнинг бандаси ва расули деб гувоҳлик бераман.)
Ташаҳҳудда «ла илаҳа»га келганда ўнг қўлнинг ишора бармоғи кўтарилади, «иллаллоҳ»га келганда бармоқ туширилади. Агар намоз бомдод каби икки ракатли бўлса, ташаҳҳуддан кейин саловоту иброҳимияни ўқилади. У эса қуйидагичадир: «Аллоҳумма солли ъала Муҳаммадин ва ъала али Муҳаммад, кама соллайта ъала Иброҳийма ва ъала али Иброҳийм, иннака ҳамийдум мажийд. Аллоҳумма барик ъала Муҳаммадин ва ъала али Муҳаммад, кама барокта ъала Иброҳийма ва ъала али Иброҳийм, иннака ҳамийдум мажийд». (Маъноси: Аллоҳим, Иброҳим алайҳиссаломни ва у зотнинг оилаларини яхшилик ва раҳматда қилганинг каби, Муҳаммад алайҳиссаломни ва у зотнинг оилаларини ҳам яхшилик ва раҳматда қил. Албатта, Сен мақтовли улуғ зотсан. Аллоҳим, Иброҳим алайҳиссаломни ва у зотнинг оилаларини баракотли қилганингдек, Муҳаммад алайҳиссаломни ва у зотнинг оилаларини ҳам баракотли қил. Албатта, Сен мақтовли улуғ зотсан.)
Сўнгра маъсур дуодан ўқийди: «Аллоҳумма инний аъузу бика мин ъазоби жаҳаннама ва мин ъазобил қобри ва мин фитнатил маҳйа вал мамати ва мин шарри фитнатил масиҳид дажжал».
(Маъноси: Эй Аллоҳим жаҳаннам азобидан, қабр азобидан, тириклик ва ўлим фитнасидан, масиҳи дажжолнинг фитнаси ёмонлигидан сени паноҳингга қочаман.) Сўнгра ўнг елкага юзланиб «Ассалому алайкум ва роҳматуллоҳ», деб салом берилади. Кейин чап томонга ҳам худди шу каби салом берилиши билан намоздан фориғ бўлинади. Аммо намоз шом каби уч ракатли бўлса ташаҳҳуд дуосини якунланиб, такбир айтган ҳолда учинчи ракатни ўқимоқ учун турилади.
Учинчи ракатда ҳам «Бисмиллаҳ»ни айтилиб, сўнг Фотиҳанинг ўзи ўқилади, кейин юқоридагидек рукуъ ва сажда қилинади. Сўнгра қаъдаи охирда ўтириб ташаҳҳуд, саловоти иброҳимия ва дуолар ўқиладида, салом бериб намоз якунланади. Агар намоз пешин, аср ва хуфтоннинг фарзлари каби тўрт ракатли бўлса, учинчи ракатнинг иккинчи саждасидан сўнг тўртинчи ракатга турилади.
Тўртинчи ракатда ҳам «Бисмиллаҳ»ни айтиб кейин Фотиҳа сураси ўқилади, сўнг рукуъ ва сажда қилиниб, охирги қаъдага ўтирилади. Ташаҳҳуд ва саловоти иброҳимия, ҳамда маъсур дуо ўқилиб, салом бериш билан намоз якунланади.
|
| |
| |
| SANJAR80 | Date: Seshanba, 05-May-2009, 17:27 | Message # 3 |
|
Group: Ishonchli
Messages: 3741
Status: | Намознинг фарзлари, унинг шартлари ва рукнлари
Юқорида баён қилганимиздек, намоз махсус кўринишда адо қилинадиган сўзлар ва феъллардан иборат экан, мана шу намоздаги сўзлар ва амалларнинг барчасини қилишлик ёки қилмасликдаги ҳукм бир хил эмас. Буларда шундай сўзлар ва феъллар борки, уни бажармай туриб намоз дуруст бўлмайди. Улар намознинг фарзлари, дейилади. Яъни, шундай амаллар ва сўзлар борки, уларни бажаришнинг ҳукми фарз бўлмаса-да, лекин вожиб ҳисобланади. Булар намознинг вожиблари, дейилади. Яна намозда шундай феъллар ва сўзлар борки, уларсиз намоз дуруст бўлса-да, лекин уларни бажариш суннат ҳисобланади. Чунки Пайғамбаримиз (с.а.в.) бу амалларни аксар вақтларда бажариб, фақат баъзида қилмаганлар. Булар намознинг суннатлари, дейилади.
Намозга киришдан олдинги фарзлар шартлар, дейилса, намоз ичидаги фарзларни эса «рукнлар» дейилади.
Намознинг рукнлари ҳам олтитадир:
1. Ҳаром қилувчи такбир. Ҳаром қилувчи такбир, дейишлишига сабаб уни айтиб намозга кириши билан кишига намоздан ташқарида қилиб юрган, намозга тааллуқли бўлмаган амаллар ҳаром бўлгани учундир. Такбирни «Аллоҳу акбар» лафзи билан айтиш вожибдир.
2. Қиём туриш. Қиём фарз намозларида қироат қилиниши лозим бўлган муддатда туришликдир. (Нафл намозларда қиём туриш фарз эмас, балки қиёмга қодир бўла туриб ўтириб ўқиса, ҳам намоз дуруст бўлади. Лекин фарз намозларида қиём туришга қодир бўлса-ю, ўтириб ўқиса, намози намоз ҳисобига ўтмайди. Ҳатто ҳассасига ёки деворга суяниб бўлса ҳам, қироат миқдорича тик туриши лозим. Тик туришга умуман имконияти йўқ кишидангина қиём соқит бўлади….Тарж).
3. Қироат қилиш. Қуръони каримдан уч оят ўқиш ёки бир оят узун миқдорича қироат қилиш. Фарз намозларнинг аввалги икки ракатида, витр ва нафл намозларнинг ҳар бир ракатида қироат лозимдир. (Намоз ўқувчи учун Қуръони каримдан ҳеч бўлмаганда уч оят қисқа ёки бир узун миқдорида тажвидга мувофиқ ўзлаштириб, ёдлаши фарздир….Тарж).
Имомга иқтидо қилувчи қироат қилмайди, балки жаҳрий намозларда қулоқ солиб, махфийларида жим туради. Чунки имом ёлланишидан мақсад жамоатнинг намозини адо қилиб бериши учундир. Муқтадийнинг имом орқасидан қироат қилиши макруҳи таҳримийдир.
4. Рукуъ қилиш. Рукуъ бошни эгишликдир. Рукуънинг комил бўлиши икки қўлнинг тирсакларини букмай тиззани ушлаб, бош билан белни бир текисда эгишликда ҳосил бўлади. Бу ҳолат қиём туришга қодир кишилар учундир. Аммо ўтириб ўқувчиларнинг рукуълари бошларини ҳатто тиззаларига теккунга қадар эгиш билан бўлади.
5. Сажда қилиш. Ҳар бир ракатда икки бор сажда қилиш фарз ҳисобланади. Саккиз аъзонинг ерга тегиб туриши сажда, дейилади. Пешона, бурун, икки кафт, икки тизза, икки оёқ қадамининг учлари. Пешона ва буруннинг биргаликда ерга тегиб туриши вожибдир. Саждага боришда қайси аъзо ерга яқин бўлса ўша аввал қўйилади. (Мисол учун, аввал икки тизза, кейин икки қўл, сўнгра бурун ва пешона. Саждадан туришда эса бунинг акси бўлиб, қайси аъзо ерга узоқроқ бўлса, ўша дастлаб кўтарилади. Яъни, аввал пешона, сўнгра бурун, кейин қўллар ва охири тиззалар. Сажда қилинганда оёқлар ердан узилса намозга нуқсон етади, яъни бузилади…Тарж).
Сажда пешона қарор топадиган ўринга қилиш билан дуруст бўлади. Пешона ботиб кетадиган пахта ёки буғдой хирмонида сажда қилишлик дуруст эмас.
6. Охирги қаъдада ташаҳҳуд миқдорича ўтириш.
Мана шу рукнлардан қайси бири тарк бўлса ёки бузилса, намоз ботил бўлиб, уни қайтадан ўқиш фарз бўлади.
|
| |
| |
| SANJAR80 | Date: Seshanba, 05-May-2009, 17:31 | Message # 4 |
|
Group: Ishonchli
Messages: 3741
Status: | Намознинг шартлари
1. Катта ёки кичик таҳоратсизликдан пок бўлиш. Жунуб ёки бетаҳорат кишининг намози дуруст бўлмайди.
2. Бадан, кийим ва жойининг нажосатдан пок бўлиши. Бир томони нажосат, бошқа томони пок бўлган гилам ёки кўрпачаларда ўқилган намоз дуруст бўлади. (Агар астарлик тўн қўшиб тикилмаган, яъни тўн билан астарлик ўртаси ажраган бўлса, шу тўннинг бир томонига нажосат текканлиги билан нажосат тегмаган томонида намоз ўқишлик жоиз бўлади. Аммо тўнга астар қўшиб қавилган бўлиб, унинг бир томонига нажосат тегса, энди унинг ҳар икки томонида ҳам намоз ўқиш дуруст бўлмайди. Агар кийимдаги нажосатни ювадиган нарсанинг йўқлиги сабабли имкони бўлмаса, шу кийими билан намозини ўқийди. Ҳатто кийимининг тўртдан уч қисмига нажосат етган бўлса ҳам, яланғоч намоз ўқимайди, бундан-да кўпроқ қисмида нажосат бўлса ҳам, яланғоч ўқигандан кўра шу кийим билан ўқиган афзал ҳисобланади. Кейинчалик имконият топилиб, кийимини тозалагач ўша намозини қайтариб ўқимайди….Тарж).
3. Авратнинг (уят жойларининг) берк бўлишлиги.
Аврат, деб ор қилинадиган нарсага айтилади. Бундай номланишига сабаб шу ўринларни очиқ юришни соғлом табиатли кишининг ўзига ор, деб билишидандир. Кўзнинг назарини ҳам бу жойга туширмаслик лозим. Эркак кишининг киндик остидан тиззасигача бўлган оралиғи авратдир. Аёлларнинг юзлари, кафтлари ва қадамларидан бошқа барча аъзолари, ҳатто қулоқларининг ёнидан тушиб турадиган сочлари ҳам аврат ҳисобланади. Намоз ўқувчи аёлга авратларини қуюқроқ кийим билан беркитилиши шартдир. Агар кийим баданнинг ранги яққол билинадиган даражада нафис бўлса, у билан намоз ўқиш жоиз эмас. Намозда авратнинг беркитилиши талаб қилинганидек, намоздан ташқарида ҳам уят ўринларни ёпиб юриш лозимдир. Бугунги кунда кўп одамлар ажнабий кофирларга тақлид қилиб, спорт, сузиш номлари билан авратларини очиб юрибдилар. Бу иш инсонларга Аллоҳ таолонинг азобини мустаҳиқ қилиб қўядиган ҳаром амаллардандир. Умумий ҳаммомларда кишилар яланғоч ҳолда бемалол чўмилишади. Бу ҳам тўхтатишлик лозим бўлган ҳаром ишлардандир. Аёл кишининг аёл кишига нисбатан аврати эркак кишининг эркак кишига нисбатан аврати кабидир. Яъни, муслима аёлнинг бошқа бир муслима аёлдан киндиги остидан тиззасининг остигача бўлган оралиқни беркитиши шарт бўлади. Ҳатто шу ўринларни ўзининг онаси ёки қизи ёхуд опа-синглисининг олдида ҳам очиб юриши ҳаромдир. (Кўчалардаги ҳамма инсонларнинг кўз ўнгида очиқ юришини ҳали бир чеккага қўйиб туринг!!!) Лекин кўр-кўрона тақлид умматни бугунгидек пасткашликка олиб келди.
|
| |
| |
| SANJAR80 | Date: Seshanba, 05-May-2009, 17:32 | Message # 5 |
|
Group: Ishonchli
Messages: 3741
Status: | Davomi
Бадандаги авратларга қараш ҳаром бўлганидек, аёл кишининг кесилган сочи, эркакнинг хатна қилинган аъзосига қараш ва тикилиш ҳам ҳаромдир. (Аврат аъзонинг тўртдан бирини узрсиз очилиб қолиши намозни ман этади. Агар аъзо намоз ичида очилиб кетса, дарҳол уни беркитиб, намозини давом эттиради. Сон бир бутун аъзо, тўпиқ ҳам алоҳида аъзо, закарнинг (олат) ўзи ёлғиз аъзо, икки тухумча ҳам бир аъзо, аёл кишининг сочи ҳам алоҳида бир аъзо ҳисобланади….Тарж).
4. Қиблага юзланиш. Қибла, деб Каъбаи Муаззама томон айтилади. Қиблага юзланиб намоз ўқимоқчи бўлса-ю, орқа томонидан душман ёки йиртқич ҳайвоннинг хавфи бўлса, ундан бу шарт соқит бўлади. (Шунингдек, касал киши ҳам қодир бўлган томонига юзланиб намозни адо қилади. Қиблани топишдан ожиз қолган киши бир томони қибла, деб қасд қилади. Қасд қилиш, деганда кишининг теварак атрофдаги омиллардан фойдаланиб қиблани излашига айтилади. Мисол учун дарахтларнинг баргига, қуёш чиқиб ботишига қараб, хуллас ҳар маконнинг ўзига яраша қиблани аниқлаш омиллари бўлади. Шулардан фойдаланиб, имкон қадар қиблани қидиради ва ғолиб бўлган гумони билан қибла шу томонда, деб қасд қилади. Агар қасд қилган томони қибла бўлмаса ҳам, шу томон қибла, деб қасд қилганлиги сабабли намози дуруст бўлиб, уни қайтариб ўқимайди. Аммо бир томонни қибла, деб қасд қилмай намоз ўқиса-ю, ваҳоланки юзланган томони қибла бўлса ҳам, намози дуруст бўлмай, уни қайтариб ўқийди. Чунки қиблани қай томонда эканлигини билмаган киши учун бир томонни қибла, деб қасд қилишлиги шартдир….Тарж).
5. Намоз вақтининг кириши. Вақти кирмай туриб ўқилган намоз фарз ўрнига ўтмайди. Намозни вақти киргандан то чиқиб кетганга қадар адо қилишлик керак. Агар вақт таҳоратни қилишлик ва фарз намозни эдо этишлик миқдорича қолган бўлса, мана шу тор фурсатда фақат намозга ҳаракат қилиш вожиб бўлади, бошқа амаллар билан машғул бўлишлик ҳаром ҳисобланади. Намозни ўз вақтидан шаръий узрсиз ўтказиб юбориш ҳам ҳаромдир. Шаръий узрсизга ухлаб қолиш, эсдан чиқаришлар киради.
6. Ният қилишлик. Ниятнинг ўрни қалбдир. Агар ўқилаётган намоз фарз ёки вожиб бўлса, ўша намозни тайин қилиб ният этиш матлубдир. Гўё бугуннинг пешини ёки асри ва ёки витр, ийд намозлари ва ҳоказо. Аммо нафл намозларда хоҳ улар суннати муаккада бўлсин, хоҳ бошқа бўлсин тайин қилиш шарт эмас, балки мутлақ намоз, деб ният қилса кифоядир. Лекин буларда ҳам «таровиҳ намозини ният қилдим» ёки «пешиннинг суннатини ният қилдим», деб тайин қилса маъқулроқ ва эҳтиётлироқ бўлади. Имом ўзининг имоматлигига ният қилиши суннатдир. Лекин аёлларга имом бўлаётганини тайин қилади. Имом эса намоздаги такбири таҳримани айтиши билан ўзининг аёлларга имомлигини тайин қилган бўлади. Аммо имомга иқтидо қиладиганлар «мана шу имомга иқтидо қилдим», деб ният қилишлари шартдир. Агар имомга иқтидо қилишни ниятида қатъий қилмаса, намози дуруст бўлмайди. Кимки юқоридаги олти шартнинг бирини тарк қилса ёки ўрнига қўйиб бажармаса, намози ботил бўлиб, уни қайтадан ўқиш вожиб бўлади.
|
| |
| |
| SANJAR80 | Date: Seshanba, 05-May-2009, 17:33 | Message # 6 |
|
Group: Ishonchli
Messages: 3741
Status: | [c]Намознинг вожиблари
1. Фотиҳа сурасини қироат қилиш.
2. Фарз намозларининг аввалги икки ракатида, нафл ва витрнинг ҳамма ракатида Фотиҳадан сўнг зам сура ўқимоқлик. Зам сура камида қисқа уч оятдан, узун оятдан бир оят бўлиши.
3. Зам сурани Фотиҳадан кейин ўқишлик.
4. Рукуъда, қовмада (яъни, рукуъдан қайтиб тик туришда), саждаларда ва икки сажда оралиғида хотиржам бўлишлик. Бу ўринларда хотиржам бўлиш, деб аъзоларнинг ўз бўғинларида таскин топишига айтилади.
5. Саждада пешона билан буруннинг бирга бўлишлиги.
6. Тўрт ёки уч ракатлик намозларнинг аввалги икки ракатидан сўнг ташаҳҳуд дуосини ўқиш миқдорича қаъда ўтириш.
7. Аввалги ва кейинги қаъдада ҳам ташаҳҳудни ўқишлик.
8. Аввалги қаъдада ташаҳҳудни ўқиб бўлгач, кечиктирмай учинчи ракатга туриш. Кечикиш деганда уч тасбеҳни айтиш миқдорича тўхтаб қолишга айтилади. (Ёки ташаҳҳуддан сўнг ўқиладиган саловотдан бир маънони ифодалайдиган миқдорда ўқиб бўлишга айтилади. Агар «Аллоҳумма соли ала Муҳаммад», деб қўйса кечиккан бўлади. Чунки бу калимада тўлиқ маъно бор. Лекин «Аллоҳумма соли ала» деса-ю, учинчи ракатга туриш эсига тушиб қолса, у кечиккан ҳисобланмайди. Балки ўрнидан туриб кейинги ракатни давом эттирса, вожибни тарк этмаган бўлади….Тарж).
9. Намозни икки томонга салом бериш билан тугатиш. Салом елкага тўла юзлангач берилади.
10. Жаҳрий ўқиладиган намозларни имом жаҳрий ўқимоқлиги ва махфий ўқиш лозим бўлган намозларда қироатни махфий қилмоқлиги. Шом ва хуфтоннинг аввалги икки ракатида, бомдод ва жумада, икки ҳайит намозида, таровеҳ намозида ва Рамазон ойида ўқиладиган витрни барча ракатида қироатни имом жаҳрий қилади. Аммо ёлғиз ўзи ўқийдиган кишига мазкур шом, хуфтон, бомдод, таровиҳ. Рамазондаги витр намозларида қироатни махфий ёки жаҳрий қилишлик ихтиёри берилади. Лекин жаҳрий ўқиши афзал бўлади. Пешин ва асрда, шом билан хуфтоннинг кейинги икки ракат, Рамазондан бошқа пайтлардаги витрнинг барча ракатларида қироатни имом ҳам, ёлғиз ўқувчи ҳам махфий қилади.
Ушбу юқорида зикр қилинган вожиблардан бирини эсдан чиқариб тарк этган кишига намозининг охирида эсдан чиқарганлик саждасини қилишлик вожиб бўлади. Охирги қаъдада ташаҳҳудни ўқиб, сўнг ўнг томонига салом беради. Кейин икки бор сажда қилиб, яна ташаҳҳуд дуосини ва иброҳимийя саловотини ўқийди, сўнгра суннатда собит бўлган дуоларни ўқиб, икки томонга салом беради. Мана шу билан вожибни тарк қилиш орқали намозга етган нуқсоннинг ўрни тўлдирилади. (Намоздаги вожиблардан бирини қасддан тарк қилган кишига, у намозини қайтариб ўқиб олиши маъқулдир….Тарж).
|
| |
| |
| SANJAR80 | Date: Seshanba, 05-May-2009, 17:34 | Message # 7 |
|
Group: Ishonchli
Messages: 3741
Status: | Намознинг суннатлари
1. Такбири таҳрима айтилаётганда эркак кишилар қўлларини қулоқларининг юмшоқлари баробарича, аёллар эса елкалари баробарида кўтармоқлари.
2. Иқтидо қилувчининг такбири имомнинг такбири билан орқама-кейин бўлиши.
3. Эркаклар ўнг қўлларини чап қўлларининг устига қўйиб, икки қўлни ҳам киндик остига ташлаб қўйишлари, бошбармоқ ва жимжилоқни халқа қилиб, чап кафтнинг бўғинидан ушлашликлари, аёллар эса ўнг қўлларини чап қўлларига халқа қилмасдан кўкракларининг устига қўйишлари.
4. Биринчи ракатда такбири таҳримадан сўнг санони яъни Субҳонакаллоҳумма» ни махфий ўқимоқлик.
5. Фақат биринчи ракатда Фотиҳадан олдин тааввуз яъни «Аъузу» ни ўқишлик.
6. Фотиҳадан олдин ҳар ракатда «Бисмиллаҳ»ни айтишлик. Тааввуз ҳам, «Бисмиллаҳ»ни ҳам махфий айтилади;
7. Фотиҳадан сўнг сиррий қилиб «омийн», дейишлик. Омийнни имом ҳам, муқтадий ҳам ва ёлғиз ўқувчи киши ҳам махфий айтади.
8. Бомдод билан пешинда Фотиҳадан сўнг қилинадиган зам сурани узун муфассал суралардан бўлиши. Узун суралар Ҳужуротдан Буружгача. Аср билан хуфтонда ўртача муфассал суралардан зам сура қилиш. Ўртача муфассал суралар Буруждан Баййинагача (Лам якун). Шомда қисқа муфассал суралардан зам сура қилиш; Қисқа муфассал суралар Баййинадан Нос сурасигача:
(Қуръони карим суралари узун қисқалигига қараб тўртга бўлинади:
1. Узун суралар (Ат-Тивол). Бақара, Оли Имрон, Нисо, Моида, Анфол, Тавба, Юнус суралари узун суралар жумласидандир. Улар узун бўлганлиги учун Ат-Тивол, деб номланади.
2. Юз оятли суралар (Ал-Миун). Буларга юз оятдан кўп ёки шунга яқин суралар киради. Шунинг учун Ал-Миун, дейилади, яъни юзликлар.
3. Ал-Масоний, яъни қайта-қайта ўқиладиган суралар. Буларга юз оятга етмаган суралар киради. Намозларда асосан шу суралар кўп ўқилганлиги сабаб уларни такрор айтиладиган суралар, яъни Ал-Масоний, дейилади.
4. Ал-Муфассал. Муфассал суралалар Ҳужуротдан Нос сурасигачадир. Бу оралиқ ҳам учга бўлинади:
А) Узун Муфассал. Буларга Ҳурутдан Буружгача бўлган суралар киради.
Б) Ўрта Муфассал. Буларга Буруждан Баййинагача бўлган суралар киради.
В) Қисқа Муфассалга Баййинадан Носгача бўлган суралар киради… – тарж.).
9. Рукуъга кетишида такбир айтиш, ундан қайтишда «Самиаллаҳу лиман ҳамидаҳ», деб, тик турганда «Роббана лакал ҳамд» билан кифояланиш.
10. Имом такбирларни жаҳрий айтишлиги. Чунки иқтидо қилувчиларнинг имомга эргашишлари учун жаҳрий такбирга ҳожатлари бор. Лекин иқтидо қилувчилар такбирни жаҳрий айтишмайди, чунки бунга уларда ҳожат йўқ. (Агар жамоат катта бўлса, имом жамоатнинг ичидан такбирни етказувчини тайин қилади. У имомнинг такбиридан сўнг такбирни, «Самиаллоҳу лиман ҳамидаҳ», деганидан кейин «Роббана лакал ҳамд»ни жаҳрий айтиб туради. Чунки бунга ҳожат бор. Унинг номи муболиғ, дейилади… – тарж.).
|
| |
| |
| SANJAR80 | Date: Seshanba, 05-May-2009, 17:35 | Message # 8 |
|
Group: Ishonchli
Messages: 3741
Status: | Davomi
11. Рукуъга борганда икки кафти билан икки тиззасининг кўзини ушлаб, белини бир текис қилиб, камида уч марта «Субҳона Раббиял аъзим», дейди.
12. Қиёмдан саждага боришда аввал тиззани, кейин қўлларни, кейин бурунни ва сўнггида пешонани қўйиш, саждадан қиёмга туришда эса бунинг аксини қилиш, яъни аввал пешонани, кейин бурунни, кейин қўлларни ва сўнггида тиззаларни ердан кўтариш. Демак, саждага боришда сажда ўринларидан ерга яқинроқ бўлган аъзо аввал қўйилиб, саждадан туришда кейин кўтарилар экан.
13. Эркак киши саждада қорнини сонига теккизмаслиги, икки тирсагини ҳам ерга ёпиштириб олмаслиги ва билакларини узоқ тутиши. Аёллар эса бунинг акси ўлароқ, саждада сонларини қоринларига теккизиб, тирсакларини эса ерга ёпиштириб туриши суннат ҳисобланади. Чунки аёллар доимий ўзларини беркитганлари маъқул. Зеро, зийнат беркитилганда қадрли бўлади.
Сажда икки кафтнинг ўртасига қилиниб, камида уч марта «Субҳона Раббиял аъла», дейилади.
14. Эркак киши қаъдада чап оёғини тўшаб, унинг устига ўтириб, ўнг оёғини эса тик қилиб, бармоқ учларини қиблага қаратган ҳолда эгиши. Аммо аёллар эса қаъдада чап думба томонига ўтириб, ўнг думба томонидан икки оёқларини чиқариб олишади.
15. Ташаҳҳуддаги «Ашҳаду анла илаҳа» калимаси ўқилган пайтда ўнг қўлнинг бош бармоғи билан ўрта қўлни халқа қилиб, кўрсатгич бармоқни кўтариш, «иллаллоҳ» калимасини ўқиганда эса кўрсатгич бармоқни тушириш.
16. Тўрт ракатли ёки уч ракатли фарз намозларининг учинчи, тўртинчи ракатларида Фотиҳа сурасини қироат қилишлик. Зам сура қилишлик эса шарт эмас. (Аммо суннат ва нафл намозларининг учинчи, тўртинчи ракатларида Фотиҳа сураси билан зам сура қилишлик вожибдир. Нафл намозлари аслида икки ракат бўлади. Агар киши тўрт ракат нафлни ният қилса-ю, икки ракатдан кейин намозни тугатса, унга қайта тўрт ракат намоз ўқиш вожиб бўлмайди. Чунки аслида нафл икки ракатдир. Лекин иккинчи ракатдан туриб, учинчи ва тўртинчи ракатларни ўқимоқчи бўлса, албатта уларга ҳам Фотиҳани ва зам сурани қироат қилиши вожибдир… – тарж.).
17. Қаъдаи охирда ташаҳҳуд дуосидан кейин саловоту Иброҳимияни ўқишлик.
18. Охирги қаъдадаги саловоту Иброҳимиядан кейин Қуръон ёки ҳадисда келган маъсур бирор дуони ўқиш.
19. Намоздан чиқаётганда саломни ўнг ва чап елкага юзланганда беришлик. Мана бунинг барчаси суннат ҳисобланиб, улардан бирини ёки кўпроғини тарк этиш билан намоз бузилмаса-да, лекин Расулуллоҳнинг (с.а.в.) суннатлари бажарилмаганлиги сабабли гўзал намоз адо қилинмаган бўлади.
|
| |
| |
| SANJAR80 | Date: Seshanba, 05-May-2009, 17:36 | Message # 9 |
|
Group: Ishonchli
Messages: 3741
Status: | Намознинг одоблари
Намознинг қуйидаги одобларига риоя қилишлик билан ибодат мукаммал бўлади:
1. Қиёмда сажда ўрнига қараб туриш;
2. Рукуъда икки қадамнинг устига қараш;
3. Қаъдада қучоғига тикилиб туриш;
4. Салом бераётганда елкага қараш;
5. Саждада буруннинг икки ёнига қараб туриш;
6. Қодир бўлгунча эснашни ўзидан кетказиш. Агар эснаш ғолиб келса, чап қўл билан оғизни беркитиш лозим;
7. Намозда имкон қадар хушуъни муҳофаза қилиш. Қалбнинг ибодатдаги ҳузур-ҳаловати ва хушуъси аъзоларнинг таскин топиши билан пайдо бўлади. У эса на динга ва на охиратга фойдаси бўлмасин, беҳуда нарсалардан узоқ бўлиш билан вужудга келади.
8. Ибодатга энг гўзал кийимларни кийиб туриш. Иш кийими билан намоз ўқиш беодобликдир.
|
| |
| |
| SANJAR80 | Date: Seshanba, 05-May-2009, 17:36 | Message # 10 |
|
Group: Ishonchli
Messages: 3741
Status: | Намозни бузувчилар
Бир нечта амаллар борки, булар содир бўлиши билан намоз бузилади:
1. Намознинг шартларидан бирини тарк қилиш. Мисол учун авратни беркитмаса ёки уч тасбеҳ айтиш миқдорича қибладан бошқа томонга юзланиб турса.
2. Намознинг рукнларидан бирини тарк қилса. Мисол учун рукуъ ёки сажда қилмаса.
3. Кетма-кет бир рукнда бир ҳаракатни уч маротаба такрорласа ёки намозга тегишли бўлмаган амални кўпайтириб юборса. (Намозда бир қўл билан бажариб бўлмайдиган, икки қўл муҳтож бўладиган амалларга амалу кассир, яъни кўп амал, дейилади. Мисол учун салла ўрашлик, белбоғни боғлашлик, тўнни кийиш ёки ечиш ва ҳоказо. Мана шу каби кўп амални қилиш билан ҳам намоз бузилади. Аммо бир қўл билан бўладиган амални икки қўлда қилса ҳам, кўп амал қилган ҳисобланмайди, модомики, ўша амални бир рукнда уч бора қилмаса. Мисол учун тушиб кетган бош кийимни кийиб олиш, чўнтагидан дастрўмолини олиб бурнини артиш ёки жиринглаган телефонни кармонидан олиб ўчириб қўйиш каби амаллар билан намоз бузилмайди... – тарж.).
4. Тўхтамасдан уч қадам юрса. Лекин олди саф очиқ бўлса, бир рукнда бир ёки икки қадам билан олдини тўлдириш жоиз.
5. Намозга тегишли бўлмаган сўзни хоҳ у тушунарли бўлсин, хоҳ тушунарсиз бўлсин, бир ёки икки ҳарф миқдорида талаффуз қилса.
6. Рукуъ ва саждаси бор намозларда қаҳқаҳа билан кулса. Қаҳқаҳа, деб ёнидаги одам эшитадиган даражадаги кулгига айтилади. Намоздаги бу кулги билан намозга қўшилиб таҳорат ҳам бузилади. Рукуъ ва саждаси йўқ намоз жаноза намозидир.
7. Узрсиз йўталса.
8. Қуръонни бузиб ўқиса. Агар Қуръоннинг маъноси қўпол бузилса, у намозни қайтариб ўқиш вожиб бўлади. Қўпол бузиш, дегани жаннат ўрнига дўзахни, мўмин ўрнига мушрикни, ҳидоят ўрнига залолатни ва шу каби аксларни қироат қилиб юборишга айтилади. Мисол учун Зумар сурасининг 73-оятидаги «Парвардигорларидан қўрққан зотлар эса тўп-тўп ҳолда жаннатга ҳайдалдилар» ўрнига «жаҳаннамга ҳайдалдилар» жумласини айтиб қўйиб, шу ракатда ўша хатосини тўғриламасдан намозни адо этса, у намоз бузилган бўлади. Аммо ўша ракатнинг ўзида хатосини тўғриласа, намози дуруст бўлади.
9. Намозда туриб озми-кўпми сув ичса ёки овқат еса.
10. Сув йўқлиги учун таяммум қилиб намоз ўқиётган киши таҳорат қилиш учун етарли сувга қодир бўлиб қолса.
11. Намоз ўқиётган чоғида маҳсига тортган масҳнинг муддати ўтиб кетса.
12. Бомдод намозини ўқиётганда қуёш чиқиб кетса. Ийд намозини ўқиётганда қуёш заволга оғса. Жума намози ўқилаётганда аср вақти кириб қолса ҳам, шу ўқилаётган намозлар бузилади.
(Демак, шу ҳолатларда қуёш найза бўйи кўтарилишини кутади ва қазо бўлган бомдодни ўқийди, қуёш заволга оғгач эса, ийд намозини тарк қилиб, пешин намозини ўқийди. Аср вақти кириб қолган бўлса, жума намозини бузиб, ўрнига қазо бўлган пешинни ўқийди… – тарж.).
13. Намоз асносида ўзини билмай қоладиган даражада ҳушидан кетса. Бу ҳолатда намоз бузилиши билан бирга таҳорат ҳам синади. Ушбу масала юқорида ўтган эди.
14. Битта намозда эркак киши билан аёл киши сафда баробар туриб қолса, аёлнинг намози бузилади. Агар имом шу аёлга ўзининг имомлигини ният қилса, бу ўринда имомнинг ҳам намози бузилади, бу аёл хоҳ маҳрам бўлсин, хоҳ маҳрами бўлмасин, фарқи йўқ.
15. Намозга тегишли бўлмаган сўз гапирса. Қасддан бир кишига салом берса ёки саломга алик олса, беузр инграб, камида икки ҳарфли овоз чиқарса, товуш чиқариб йиғласа ҳам, намоз бузилади, лекин йиғлаши охират ташвиши билан бўлса, зарари йўқ. Акса уриб алҳамдулиллаҳ, деган кишига жавоб қайтарса, имомдан бошқанинг қироатини тўғриласа, намоздан ташқаридаги кишининг қироатини тўғрилаш учун айтган каломини қабул қилиб, унга эргашса ҳам, намоз бузилади. Яна гапга гарчи зикр билан бўлса ҳам, жавоб қайтарса, намоз ботил бўлади. Мисол учун бир киши мағлуб бўлди, деса-ю, намозда турган киши унга жавобан алҳамдулиллаҳ, деса ёки «Бир мусулмон оламдан ўтибди», деса, унга жавобан «Инна лиллаҳи ва инна илайҳи рожиъун», деса ҳам, намоз бузилади.
Мусҳафга қараб туриб намозда қироат қилса, нажосат устига сажда қилса, инсонлардан сўраладиган нарсани намоз ичида дуо қилиб сўраса ҳам, намоз бузилади.
|
| |
| |
| SANJAR80 | Date: Seshanba, 05-May-2009, 17:39 | Message # 11 |
|
Group: Ishonchli
Messages: 3741
Status: | Намоздаги макруҳ амаллар
Макруҳ амаллар содир бўлиши билан намоз бузилмаса-да, лекин у нуқсонли бўлиб адо этилади. Шунинг учун намозхон улардан сақлангани маъқул.
1. Намознинг вожибларидан бирини қасддан тарк қилишлик. Мисол учун сураи Фотиҳани ўқимаслик ёки махфий ўқиладиган намозларни имомнинг жаҳрий ўқиши, қаъдада ташаҳҳудни ўқимаслик ва ҳоказо.
2. Намознинг суннатларидан бирини қасддан тарк қилишлик. Мисол учун сано дуосини ўқимаслик, рукуъ ва саждадаги тасбеҳларни тарк этишлик.
3. Фарз намозларининг бир ракатида ёки икки ракатида қасддан битта сурани такрор ўқиш. Аммо нафл намозларида бир сурани такрор қироат қилиш макруҳ эмас.
4. Мусҳафнинг тартибига тескари қироат қилиш. Масалан, биринчи ракатга Нос сурасини зам қилиб, иккинчи ракатда Фалақ сурасини зам қилиш.
5. Қисқа муфассал суралардан икки ракатга орада бир сурани ташлаб қироат қилиш. Мисол учун биринчи ракатда Ихлос сурасини зам қилиб, иккинчи ракатда Нос сурасини ўқишлик. Шу орада Фалақ сурасининг қолиб кетиши макруҳдир.
6. Кийимни беузр тўғрилаш, бармоқларини қарсиллатиш, баданининг баъзи жойларини беҳуда ўйнаш, чунки бу хушуъга халал беради. Қаъдада икки оёғини тик қилиб, товонларининг устига ўтириш.
7. Бошини у ёқ-бу ёққа қаратиш.
8. Хоҳ пешоб бўлсин, хоҳ катта таҳорати бўлсин, уни мажбуран ушлаб туриш. Чунки бу ҳам намозхондаги хушуъни кетказади.
9. Кўзларни беҳуда юмиб олиш. Агар камоли хушуъ билан юмса, макруҳ ҳисобланмайди.
10. Жамоат намозларида ортдаги сафда намоз ўқиса-ю, унинг олдида бўш жой бўлса, ана шу бўш жойни тўлдирмаслик ҳам макруҳ.
11. Сажда қиладиган ўринда ёки икки ёнида ё кийимида жонли ҳайвоннинг сурати бўлиши. (Орқасида ёки оёғи остида бўлса, макруҳ ҳисобланмайди. Шунингдек, ниҳоятда кичик ёки боши йўқ бўлса ҳам, макруҳ эмас. Қиблага юзланиб турган ёки ўтирган кишининг орқасида намоз ўқишлик дуруст бўлади, аммо қиблага тескари ўгирилиб ўтирган кишининг тўғрисида ҳам намоз ўқиш макруҳдир… – тарж.).
12. Аланга ёки чўққа қараб ҳам намоз ўқиш макруҳ. Аммо меҳробда чироқ бўлишининг макруҳлиги йўқдир.
13. Намоз ўқувчи олдидан бирор йўловчининг ўтиши эҳтимоли бўла туриб, сутра қўймасдан намоз ўқиш ҳам макруҳдир. Сутра, деганда одамларнинг намозхон олдидан ўтишини ман қилувчи эллик, олтмиш сантиметрлар чамасидаги, йўғонлиги камида бармоқча келадиган ёғоч тушунилади. (У намозхоннинг сажда қиладиган томонига санчиб қўйилади, бўлмаса, қиблага тўғри қилиб ётқизиб қўйилади. Имомнинг олдига қўйилган сутра жамоатга ҳам кифоя қилади… – тарж.).
14. Намоз асносида осмонга тикилишлик. Жаноза намозларида ҳам такбирлар айтилганда осмонга тикилишлик макруҳдир.
15. Овқат тайёр бўлиб, иштаҳа тусаб турганда намоз ўқиш.
16. Саждада билакларни ерга теккизиб туришлик.
17. Қўл ва оёқ бармоқларини сажда ва бошқа ўринларда қибладан бошқа томонга ўгириш.
(Дастлабки такбирда кафтларни қиблага қаратмаслик. Хушуъни кетказадиган ҳар бир амални бажариш. Сажда қиладиган ўринни майда тошлардан намоз ичида туриб бир неча бор тозалашлик, лекин бир марта бўлса, макруҳ эмас. Пешонасига ёпишган тупроқни артишлик. Салласи ёки телпаги билан пешонасини беркитиб олиш ва ўшанинг устига сажда қилиш. Кийимини елкасига ташлаб олишлик. Саждага бораётганда шимини қўли билан кўтаришлик. Имомнинг алоҳида маконда туришлиги. Аммо имомнинг қадами жамоат турган хонада бўлиб, саждаси бошқа хонага ўтса, макруҳ бўлмайди. Иш кийими билан намоз ўқишлик. Беузр бош кийимсиз намоз ўқишлик, чунки Пайғамбаримиз (с.а.в.) бирор марта бош кийимсиз намоз ўқимаганлар. Аммо ўзини хор тутган ҳолда (яъни, ҳажда ёки умрада) бош кийимсиз ўқишлиги макруҳ эмасдир. Шу билан бирга масжидларнинг эшигини беузр қулфлаб қўйишлик ҳам макруҳдир, лекин ўғрининг хавфи бўлса зарари йўқ… – тарж.).
|
| |
| |
| SANJAR80 | Date: Seshanba, 05-May-2009, 17:41 | Message # 12 |
|
Group: Ishonchli
Messages: 3741
Status: | Намозни бузиш жоиз ва вожиб бўлган ўринлар
1. Ҳалокатнинг олдини олиш учун, гарчи фарз намози бўлса-да, бузишлик вожиб бўлади. Мисол учун бир киши сувга чўкаётганлигини билса ёки бир ҳайвон ҳужум қилса, хоҳ у ўзига, хоҳ бошқа кишига, хоҳ намоз ўқиётган одамга, хоҳ ташқаридагига бўлсин, шу ҳалокатнинг олдини олиш учун намозини бузади.
2. Бир дирҳам миқдоридаги молини ўғридан ҳимоя қилиш учун, гарчи фарз намозини бўлса ҳам, бузишлик жоиздир. Бир дирҳам Суриянинг пулида ўттиз беш қирш миқдорича келади.
3. Ота ёки она фарзандини намоз ўқиётганини сезмай туриб чақирса, фарзанд агар нафл намоз ўқиётган бўлса, фақат шу нафл намозни бузишлик жоиздир. Аммо ота ёки она фарзандни намоз ўқиётганини билиб туриб чақирса, фарзанд намозини бузиши жоиз эмас.
Азон ва иқомат
Шариатда азон, деб намоз вақтининг кирганлигини эълон қиладиган махсус калималарга айтилади. Улар қуйидагича:
Бомдод намози учун айтилган азонга «Ҳайя ъалал фалаҳ, ҳайя ъалал фалаҳ»дан кейин «Ассолату хойрум минаннавм, ассолату хойрум минанавм»ни қўшиб айтишлик суннат амаллардан ҳисобланади. Бунинг маъноси «Намоз уйқудан афзал», деганидир. Бомдод уйқу ва ғафлат вақти бўлганлиги учун бу калима фақат шу намоздаги азонга хосланган.
Фарз намозларидан олдин муаззин иқомат айтади. Бу ҳам худди азон каби бўлиб, фақат «Ҳайя ъалал фалаҳ»дан кейин «Қод қоматис солаҳ»ни зиёда қилади.
Азон ва иқоматнинг ҳукми
Беш вақт фарз намозлари ва жума намози учун азон ҳамда такбир айтишлик эркакларга таъкидланган суннатдир. Хоҳ улар ўз вақтида адо этилаётган намозлар бўлсин, хоҳ вақти ўтиб кетган қазо намозлари бўлсин, хоҳ жамоат намози бўлсин, хоҳ ёлғиз ўқувчининг намози бўлсин, хоҳ сафарда ва ё муқимда бўлсин, бу фарз намозларининг барида азон билан такбир айтмоқлик суннат амалларидан ҳисобланади. Бир намоз учун маҳаллада айтилган бир азон кифоя қилади. (Яна шунингдек, бир кунлик қазо намозларини ўқувчи киши учун ҳам бир мажлисда битта азон кифоя қилади, қолганларини такбирининг ўзи билан ўқиса ҳам жоиздир… – тарж.).
Азоннинг шартлари
1. Намоз вақтининг кириши. Намознинг маълум вақти кирмасдан айтилган азон дуруст эмас.
2. Азон араб тилида бўлмоқлиги. Араб тилидан бошқа луғатларда айтилган азон ҳам азон ҳисобига ўтмайди.
3. Азон оқил, балоғатга етган, яхши-ёмонни ажрата оладиган, етти ёшдан юқори шахс томонидан айтилмоқлиги. Фойда-зарарни ажрата олмайдиган гўдакнинг, мастнинг, жиннининг, жунуб кишининг, аёл кишининг айтган азонларини қайтадан айтиш лозим. Лекин шулар такбирни айтиб қўйишган бўлса, қайтадан айтилмайди.
|
| |
| |
| SANJAR80 | Date: Seshanba, 05-May-2009, 17:42 | Message # 13 |
|
Group: Ishonchli
Messages: 3741
Status: | ]Азон ва иқоматдаги суннатлар
1. Азонни эркак киши айтмоқлиги. Аёл кишининг азон айтмоқлиги макруҳдир, чунки уларнинг қадри беркинишларидадир.
2. Азонни тик турган ҳолда айтишлик. Муаззиннинг ўтириб азон айтиши макруҳдир. Шу билан бирга такбирни ҳам ўтириб айтмоқлик макруҳ ҳисобланади.
3. Инсонлардан кўпчиликка эшиттириш мақсадида овозни имкон қадар баланд кўтариш.
4. Азонни баланд жойга чиқиб айтиш, чунки бунда овоз узоқроққа боради.
5. Азон ва иқоматни қиблага юзланиб айтишлик. Азонни ҳар томонга етказиш учун мезанани айланиб айтишнинг зарари йўқ.
6. «Ҳайя ъалассолаҳ»ни айтаётган вақтда юзни ўнг томонга буриш, «Ҳайя ъалал фалаҳ»да эса чап томонга ўгириш.
7. Азон жумлаларининг ораларини ажратиб айтиш, яъни бир жумлани айтиб бир лаҳза сукут қилиш ва кейин иккинчи жумлани айтиш. Азонда шошилмаслик, иқоматда эса бир оз тезроқ айтиш.
8. Азон айтаётганда таҳоратли бўлиш. Таҳоратсиз кишининг азони жоиз бўлса-да, бироз кароҳияти бор. Чунки азон ўзи намозга чақиришдир. Намозга чақирувчининг ўзи инсонлардан кўра намозга тайёр бўлишга ҳақлидир.
9. Муаззиннинг солиҳ киши бўлишлиги. Аллоҳнинг ибодатига чақирувчи солиҳликда инсонларнинг аълоси бўлгани маъқул. Фосиқ одамнинг азон айтишлиги макруҳ.
10. Азон билан иқоматнинг ўртасида намозхонлар етиб кела олиш миқдорича ўтириш. Бу тўрт ракат намоз ўқишлик миқдоридаги фурсат бўлади. Лекин шом намозидан азондан сўнг ўтирмасдан такбир айтиш маъқул, чунки шомнинг вақти тордир.
11. Муаззин азон айтаётганда гапирмаслиги, ҳатто салом берганга ҳам, акса уриб ҳамд айтган кишига ҳам жавоб қайтармаслиги лозим. Агар муаззин азон айтиш асносида бирор сўз содир этса, азонни қайтариб айтади.
12. Азон калималарини ноўрин чўзиб, маъноларини бузиб юборишдан муҳофаза қилиш. (Масалан, «Аллоҳ» калимасидаги алифни чўзиб «Аааллоҳу акбар», деса, азон маъноси бузилади. Чунки бунда Аллоҳнинг улуғлигига шак қилганга ўхшаб қолади. Ёки «Акбар» калимасидаги «ба»ни чўзиб «Аллоҳу акбааар», деса ҳам, маъно бузилади. Шайтоннинг исмларидан бири Акбааардир. Мана шу такбирни намознинг ичида ҳам шу каби бузиб айтса, намоз ботил бўлиб, қайтариб ўқиш лозим бўлади… – тарж.).
13. Такбир айтилгач, кечиктирмай намозни бошлашлик. Агар такбирдан сўнг намоз кечикиб кетса, у қайтариб айтилади. (Имом ҳам, жамоат ҳам такбирдаги «Ҳайя ъалассолаҳ»да ўринларидан туриб, «Қод қоматиссолаҳ»га етганда эса, намозга ният қилиб киришади… – тарж.).
Ушбу суннатлардан бирортасини қасддан тарк қилиш макруҳ. Муаззинга азон айтаётганда бармоқлари билан қулоқларини беркитиб олишлик мустаҳабдир. Чунки бу унинг овозини баландлашишига сабаб бўлади. Қазо намозларига азон ва такбир айтилади. Агар қазо намозлари кўп бўлса, аввалгисига азон, қолганларига такбир айтилади.
|
| |
| |
| SANJAR80 | Date: Seshanba, 05-May-2009, 17:43 | Message # 14 |
|
Group: Ishonchli
Messages: 3741
Status: | Муаззинга жавоб бериш
Азон эшитувчиларга ўзларининг ҳар қандай амалларини, ҳатто Қуръон қироатларини ҳам тўхтатиб, азонга жавоб беришлари суннатдир. Азонга жавоб қайтариш сўз ва амал билан бўлади:
А) Муаззиннинг ҳар бир чақириғини тўла ҳолда қайтариб айтишлик, «Ҳаййа ъла ас-Солаҳ» ва «Ҳаййа ълал фалаҳ»га эса «Ла ҳавла вала қуввата» калимасини айтиб жавоб бериш сўз билан азонга ижобат қилиш, дейилади.
Б) Азонни эшитган киши масжидга жамоат билан намознинг аввалги вақтида ўқимоқ учун юриши азонга амал билан ижобат қилиш, дейилади. Агар муаззиннинг азонини эшитган киши масжидга бора олмайдиган бўлса, азонни ҳурматини қилиб эшитиши, сўнг ўзининг муҳим ишларини қилиши лозим.
Муаззин ҳам, азон эшитувчи ҳам азондан сўнг Пайғамбаримизга саловот айтиб, кейин ушбу азон дуосини ўқийди:
«Аллоҳумма Рабба ҳазиҳид даъватит томмаҳ вассолатил қоимати оти Саййидина Муҳаммадинил васийлата валфазийла вабъасҳу мақомам маҳмуданиллазий ваъадтаҳу».
Азон билан иқомат ўртасида қилинган ҳар қандай дуо ижобатдир. Демак, бу фурсатни ғанимат билмоқ керак.
Жамоат намози
Ибн Умардан (р.а.) ривоят қилинишича, Расулуллоҳ (с.а.в.): «Жамоат намози ёлғиз намоздан – яъни, ёлғиз ўқувчининг намозидан йигирма етти даража ортиқдир», дедилар (Имом Бухорий ва Муслим ривоятлари).
Жамоатнинг ҳукми ва ҳикмати
Намозда имомга қўшилиб камида бир киши ёки ундан кўп хоҳ эркак, хоҳ аёл ва хоҳ оқ-қорани ажрата оладиган бола бўлса, жамоат, дейилади. Эркак учун намозни жамоат бўлиб ўқишлик таъкидланган суннатлардандир. Бу намоз юқоридаги ҳадисда айтилганидек, ёлғиз ўқувчининг намозидан афзал туради. Шубҳа йўқки, барча мусулмонлар масжидларда кунига беш маротаба жам бўлиб, ўрталарида ўзаро ёрдамлашиш ва улфатлашишни йўлга қўядилар. Қалблари эса муҳаббат ришталари билан боғланади. Кучли заиф олдидаги бурчини ҳис қилади, соғлом касални ҳолидан хабардор бўлади, бой-камбағалга мурувват қилиб, катта кичикни ўз ёнига олади, савдогар деҳқон билан, амир эса мискин билан бир сафда ёнма-ён туради. Муҳими, ҳамма Аллоҳнинг наздида баробарлигини тан олади. Парвардигорлари ҳузурида фақат тақво билангина мукаррам бўлиш мумкинлигини тушуниб етади.
Жамоат намози тартиб ва интизомга муҳаббат қўйдирувчи, солиҳ йўлбошчининг буйруқ ва қайтариқларига итоат эттирувчи мураббийдир. Нима учун бундай бўлмасин? Ахир улар ўзларининг имомларига иқтидо қиладилар имомлари такбир айтса, улар ҳам такбир айтадилар, рукуъ қилса, рукуъ қиладилар, сажда қилса, сажда қиладилар. Сўзда ундан олдинга ўтиб кетмайдилар, амалда эса унга қарши чиқмайдилар.
Мусулмонларнинг жамоатини ҳосил қиладиган Аллоҳ таолонинг байтлари бўлмиш масжидлардан кўра улуғроқ макон яна қаерда бор!!!
Мусулмонларнинг қалбларини бир бирига улфат этадиган жамоат намозидан ўзга меҳрибонроқ яна нима бор!!!
|
| |
| |
| SANJAR80 | Date: Seshanba, 05-May-2009, 17:44 | Message # 15 |
|
Group: Ishonchli
Messages: 3741
Status: | Имомлик ва жамоатнинг шартлари
1. Балоғатга етган бўлмоқлиги. Балоғатга етган киши гўдакка иқтидо қилиш дуруст эмас.
2. Эркак киши бўлмоқлиги. Аёл киши эркак кишига имом бўлмоқлиги дуруст эмас. Аммо аёл аёллар жамоасига имом бўлиб, намоз ўқишлиги макруҳ бўлса-да, дурустдир. Бунда имом бўлган аёл эркаклар каби олдинда ажраб турмайди, балки олди сафдагиларнинг оёқ учларига товонини баробар қилиб туради.
3. Имомнинг қироати намозни бузмайдиган даражада тажвидли бўлиш, лекин иқтидо қилувчилар ичида қори бўлса ўша имомликка ўтиши яхши.
4. Имом сийдик томиб туриши, ел чиқиб туриши, доимий қон оқиб туриши каби узрли ҳолатлардан саломат бўлмоқлиги. Узрлик киши ҳақидаги масалалар, таҳорат ҳукмлари бобида гапириб ўтилди.
5. Имом ўзи имомга иқтидо қилган бўлмаслиги, агар у масбуқ бўлса ҳам. Масбуқ, деб имомга бир ёки ундан кўпроқ ракат кечикиб иқтидо қилган, имом салом бергач эса, ўрнидан туриб кечиккан ракатларини ўқиётган кишига айтилади. Демак, имомга иқтидо қилган кишига иқтидо қилиш дуруст бўлмаганидек, масбуққа ҳам иқтидо қилмоқ жоиз эмас, чунки у масбуқ ҳам иқтидо қилувчи ҳукмидадир.
6. Имомга иқтидо қилувчи сафда имомдан олдинга ўтиб кетмаслиги. Бу ҳам иқтидонинг шартларидандир.
7. Иқтидо қилувчи имомга эргашишни ният қилиши. Аммо имом ўзининг имомлигини ният қилиши суннат ҳисобланади. Агар имом аёлларга имомлик қилса, уларга имомлик қилаётганини ният қилиши вожибдир. Чунки шу ният билан имомга иқтидо қилган аёлларнинг намози дуруст бўлади. Бу масалага биз юқорида ишора қилдик.
8. Имомнинг ҳолати иқтидо қилувчининг ҳолати билан мувофиқ бўлиши. Фарз намозни ўқувчи нафл ўқиётган кишига, рукуъ, саждага қодир киши имо-ишора билан ўқувчига, бир фарзни ўқийдиган киши бошқа фарзни ўқиётганга иқтидо қилмоқлиги дуруст бўлмайди. Шунингдек, қироати тажвидли одамнинг тажвидсиз кишига, олимнинг омига, кийимли киши яланғочга иқтидо қилиши жоиз эмас. Лекин таяммум қилган киши таҳоратлиларга, маҳсига ёки ярасига масҳ тортган киши масҳ тортмай оёқларини ювган кишиларга имом бўлиши дурустдир.
9. Имом билан эргашувчи кишининг намозлари ҳар хил бўлмаслиги. Масалан, аср намозини ўқиётган имомга пешин намозини ният қилиб иқтидо қилса ёки жума кунининг аср намозини ўқиётган кишига пайшанба кунининг аср намозини ният қилиб иқтидо қилса, намози дуруст эмас.
10. Имом билан иқтидо қилувчи эркакларнинг ораларини тўрт ёки ундан кўпроқ аёллар ажратиб қўймаслиги. Агар имом билан унга иқтидо қилувчи кишиларнинг ўртасига аёллардан саф туриб қолса, шулар ортидаги эркакларнинг намозлари бузилади.
11. Имом билан муқтадийнинг ўртасида кенглиги кичик қайиқ сиғадиган миқдорда анҳор бўлмаслиги; Ёки арава ўтадиган кенгликда йўл бўлмаслиги. Имомнинг нима қилаётганини муқтадийдан тўсиб, уни имом аҳволидан шубҳага соладиган тўсиқнинг бўлмаслиги. Агар шу нарсалар бўлса, эргашувчининг иқтидоси дуруст бўлмайди. Аммо муқтадий имомни кўриб турса ёки овозини эшитиб турса ҳамда бир масжид ҳовлисида бўлса, орадаги тўсиқларнинг зарари йўқ.
12. Муқтадий имомнинг таҳоратини синган, деб билмаслиги ҳам шарт. Имомнинг таҳоратсизлигини, масалан, қон оққани ёки бошқа нарсани билган кишининг шу имомга иқтидо қилмоқлиги жоиз эмас.
|
| |
| |
