Hasan Basri (raziallohu anhu) derki, "O'lim dunyoning butun razilliklarini o'rtaga chiqardi-da, aql sohiblari uchun unda zavq olinadigan biror narsa qoldirmadi."
Rabi' b. Haysem r.a.: " Kishining kutganlari orasida o'limdan xayrlirog'i yo'qdir".
Hikmat ahlidan bir zot do'stlaridan biriga yuborgan maktubida shunday dedi: " Ey do'stim! O'limni qidirib topa olmaydiganing o'lkaga (oxiratga) ko'chmasingdan avval, bu dunyoda ekansan, unga tayyorgarligingni ko'r!".
Ibn Shirinning r.a. yonida o'lim tilga olingan paytda, butun a'zolari go'yoki hayotini yo'qotmishdek qotib qolardi.
Umar bin AbdulAziz har kecha olimlarni bir yerga to'plar, birgalikda o'limdan, qiyomatdan va oxiratdan bahs etar, so'ngra esa, xuddi oldilarda janoza turgandek yig'lardilar.
Ibrohim at-Taymiy shunday der: "Ikki narsa mendan dunyo zavqini kesib otdi: o'limni xotirlamoq va Alloh Ta'oloning huzurida qanday javob berishimni o'ylamoq".
Ka'b el-Axbar, "O'limni biladigan kimsaga dunyoning butun musibatlarini va alamlarini yechish oson bo'ladi" demishlar.
Abu Haniy Ash'as aytib berdilar: "Hasan-i Basriyning suhbatlariga davom etardik. Uning suhbatlarining mavzusi doimo jahannam, oxirat voqealari va o'limni eslamoq bo'lardi".
Tobiinlardan Saffiyye r.a. aytadilar: " Bir ayol, Hazrati Oyishaga qalbining qattiqligidan shikoyat qildi. Hazrat Oyisha unga: "O'limni ko'p xotirla, qalbing yumshaydi", dedilar. Ayol Hz. Oyishaning aytganini qildi, va qalbi yumshadi. So'ngra, uning yoniga kelib tashakkur etdi".
( "Qalblarning Kashfi" kitobidan )
Imom G'azzoliy r.a. derki: "Biling-ki, o'lim qo'rqutuvchi, tahlikasi esa ko'p kattadir. Insonlarning undan g'ofil qolishlarining sababi - uni kam o'ylab, kam yodga olishlaridir. Uni eslaganlar ham qalblarini har narsadan tozalab, pok qalb bilan emas, dunyo shahvatlari (istaklar) ila mashg'ul qalb bilan esladiklari tufayli, bu ularning qalblarida bir ta'sir maydonga keltirmaydi. Buning chorasi, qulning ko'z oldidan o'limdan boshqa, qalbidagi har narsani chiqarib otmasidir. Bu aynan, tahlikali bir cho'l va yoki dengiz safariga chiqadigan odamning o'z fikrlarini faqatgina bu safarga qaratishiga o'xshaydi. O'limning zikri (xotirlash, arabcha), qulning qalbiga joylashgan vaqtda, ko'p vaqt o'tmay, tezda unga ta'sir etishga boshlaydi. Buning natijasida u kishining dunyoga qarshi kayfi kamayadi, qalbi dunyo istaklariga mayl etmaydi".
