Alifboning birinchi harfi bo'lgan ا - alif so'zda ikki xil vazifani bajaradi:

1. Kursi vazifasini bajaradi. so'z boshida biror unli harakat bilan kelayotgan ء - hamza undoshiga kursi bo'lib kelib, "a", "i", "u" tovushlarini ifodalaydi. Gohida so'zning o'rtasida ham hamza undoshiga kursi bo'lib keladi: أََ إِ أُ

2. Uzun "a" unlisini ifodalaydi: Yozuvda alif harfi َ- a (fatha)dan keyin kelsa, arab tilidagi uzun "a:" unlisini ifodalaydi. Cho'ziq "a:' unlisini madd belgisi deb ataluvchi ushbu ( ~) belgi ham ifodalab keladi. Bu belgiga ham kursi vazifasini alif bajaradi: آ

ب – ba harfi o’zidan oldingi va keyingi harflarga qo’shilib yoziladigan, to’rt ko’rinishli harfdir. U satr ustidan yoziladi: ﺐ ﺒ ببب
Talaffuzi: ب harfi yuqori va pastki lab bir-biriga yopishtirilganida hosil bo’ladi.

ت – ta harfining imlosi ham ب harfiniki kabi: تتت ﺘ ت
Talaffuzi: ت – harfi til uchi yuqori old tishlarga yopishtirilganda hosil bo’ladi.

ث – sa harfining imlosi ب va ت harflari bilan bir xil: ث ﺜ ثثث
Talaffuzi: ث – harfi tilning uchi oldingi ost-ust tishlari orasiga qo’yib hosil qilinadi.

(Davomi bor......)

ت – ta harfining imlosi ham ب harfiniki kabi: تتت ﺘ ت
Talaffuzi: ت – harfi til uchi yuqori old tishlarga yopishtirilganda hosil bo’ladi.

ث – sa harfining imlosi ب va ت harflari bilan bir xil: ث ﺜ ثثث
Talaffuzi: ث – harfi tilning uchi oldingi ost-ust tishlari orasiga qo’yib hosil qilinadi.

ح - ha harfining imlosi ج harfiniki kabidir: ح ﺤ ﺤحح

Talaffuzi: ح harfini hosil qilishda chiqayotgan havo xalqum devorlari orasidan unga qattiq ishqalanib, sirg’anib o’tadi. Talaffuz jarayonida hech qanday to’siqqa uchramaydi (ya’ni qirilmaydi). Ushbu harfni ifodalovchi tovush o’zbek tilida yo’qligi uchun, arab tilidan o’zlashgan so’zlarda ح o’rnida ه harfini ifodalovchi yumshoq (ha) tovushi qo’llaniladi.

خ – xo harfining imlosi ج va ح harflari bilan bir xil: خ ﺨ خخخ

Talaffuzi: خ harfi bo’g’iz bilan og’iz orasidagi bo’shliq (tanglay oldi) ni yengil qirib hosil qilinadi.

Talaffuzi: د – harfi til uchi yuqori old tishlarga yopishtirilganda hosil bo’ladi.

ذ – zal harfi ham ikki ko’rinishli bo’lib, uning imlosi د harfiniki kabidir: ـﺫ ﺫ
Talaffuzi: ذ – harfi tilning uchi oldingi ost-ust tishlari orasiga qo’yib hosil qilinadi.

ر – ro harfining imlosi. Bu harf ikki ko’rinishli bo’lib, satrdan pastga tushirib yoziladi: ر ـر
Talaffuzi: ر – tilning uchi qattiq tanglayning bir oz yuqoriroq qismi(yuqori old tishlar yaqini)ga tekkizilganda, bu harf hosil bo’ladi.

ز – harfining imlosi ر harfiniki bilan bir xil: ـز ز
Talaffuzi: ز – harfi tilning usti ikki old yuqori tishning ustiga tekkanda hosil bo’ladi

ص – harfining imlosi. ص ning so’z boshida va so’z o’rtasida ko’rinishlari satr ustida yoziladi. Uning alohida va so’z oxirida ko’rinishlari esa satr ustida boslanib, satr ostida tugallanadi: ص صـ ـصـ ـص

Talaffuzi: ص – emfatik tovushga ega harfdir. Bunday tovush past ohang bilan, ammo yo’g’on talaffuz qilinadi va yonidagi undosh tovushlarning ham qattiq talaffuz qilinishiga sabab bo’ladi. ص undoshini talaffuz qilishda tilning uchi oldingi ikki tepa tishning ichki milkiga tegib turadi va tilning oldingi qismi bilan yuqori tanglay orasida tor tirqish paydo bo’ladi. Bu harfni talaffuz qilish jarayonida paydo bo’lgan havo shu tirqishdan kuch bilan sirg’alib chiqadi. U ancha bo’g’iq, talaffuzi esa xira bo’ladi.

ض – harfining imlosi ص niki kabidir: ض ضـ ـضـ ـض
Talaffuzi: ض undoshini hosil qilishda tilning o’ng yoki chap yoni ost-ust oziq tishlari (jag’ tishlari) orasiga qo’yib turiladi. Bunda tilning uchi oldingi tepa tishlarga orqa tarafdan biroz tegib turadi. ض tovushi faqat arab tilida bor bo’lib, boshqa tillarda yo’q. Shuning uchun arablarni yana هْلُ الضَادِأَ – “ Dod harfini talaffuz qiluvchilar” deb ham ataydilar

ظ– zo harfining imlosi ط harfiniki kabidir: ﻅ ﻅـ ـﻅـ ـﻅ
Talaffuzi: ظ –harfi tilning uchi oldingi ost-ust tishlari orasiga qo’yib hosil qilinadi.

ع – ‘ayn harfining so’z boshida va so’z o’rtasida ko’rinishlari satr ustida yoziladi. Alohida va so’z oxirida ko’rinishlari esa satr ustida boshlanib, satr ostida tugallanadi: ع عـ ـعـ ـع
Talaffuzi: ع undoshi ح harfi kabi hosil bo’lish o’rniga ko’ra bo’g’iz tovushi bo’lib, uni hosil qilishda chuqur bo’g’iz devorlari bir-biriga tegadi va o’pkadan kelayotgan havo shu yerda sirg’anib o’tadi.

غ – g’oyn harfining imlosi ع harfiniki bilan bir xil: غ غـ ـغـ ـغ
Talaffuzi: غ – harfi bo’g’iz bilan og’iz orasidagi bo’shliq (tanglay oldi) ni yengil qirib hosil qilinadi.

م – mim harfining so’z boshida va so’z o’rtasida ko’rinishlari satr ustida yoziladi. Alohida va so’z oxirida ko’rinishlari esa satr ustida boshlanib, satr ostida tugallanadi: مـ ـمـ ـم م
Talaffuzi: م harfi yuqori va pastki lab bir-briga yopishtirilganida hosil bo’ladi

ه – ha harfi to’rt ko’rinishli harf bo’lib, uning so’z o’rtasida ko’rinishidan boshqa barcha ko’rinishlari satr ustida yoziladi: ه هـ ـهـ ـه
Talaffuzi: ه undoshini talaffuz qilish jarayonida nutq a’zolari erkin vaziyatda bo’ladi. Xalqumdan chiqayotgan havo bo’g’izdagi tovush paychalari orasidan yengil sirg’anib o’tadi. Odam hansiraganda aynan shu tovush eshitiladi.

و– vav harfi ikki ko’rinishli bo’lib, yarmi satr ustida va qolgan yarmi satr ostida yoziladi: و ـو
Talaffuzi: و undoshi lab-lab undoshi hisoblanib, uni talaffuz qilishda faqat lablar ishtirok etadi va talaffuz paytida ikki lab biroz oldinga cho’ziladi.

ي– ya harfining imlosi. Bu harfning so’z boshida va so’z o’rtasida ko’rinishlari satr ustida, alohida va so’z oxirida ko’rinishlarining yarmi satr ustida, qolgan yarmi satr ostida yoziladi: ي يـ ـيـ ـي
Talaffuzi: ي harfi tilning o’rtasi o’zining ro’parasidagi tanglayga tekkizilib hosil qilinadi.

1. فتحة – fatha: ( َ) . Qisqa “a” unlisini ifodalaydi, harflarning ustiga qo’yiladi: أَ بَ تَ ثَ جَ حَ

2. كسرة - kasra: ( ِ) . Qisqa “i” unlisini ifodalaydi, harflarning ostiga qo’yiladi:إِ بِ تِ ثِ جِ حِ

3. ضمة - zamma: ( ُ) . Qisqa “u” unlisini ifodalaydi: أُ بُ تُ ثُ جُ حُ

4. سكون - sukun: ( ْ) . Harakatsiz harflarning ustiga qo’yilib, shu harfning hech qanday unli tovush bilan talaffuz qilinmasligini, shu harfda bir oz to’xtalib o’tish kerakligini bildiradi: أْ بْ تْ ثْ جْ حْ

5. شدة - shadda yoki tashdid: ( ّ). Arab tilida ikkita bir xil harf ketma-ket yozilmaydi. Shu sababli bunday o’rinda bir harfning ustiga ushbu tashdid belgisini qo’yish bilan uning 2 ta ekanligi ifodalanadi: دَرَّسَ – “darrosa”, الصَّبِيّ – “as-sobiyyu”.

6. مدة - madda: ( ~) . Bu belgi cho’ziq “a” unlisini ifodalash uchun ishlatiladi: جآءَ – “jaaa-a”.

Quyidagi arabcha jumlalarni o’zbek tiliga tarjima qiling.

هُوَ كَبِيرٌ ° هُمْ كِبَارٌ ° أَنْتَ صَغِيرٌ ° أَنْتُمْ صِغَارٌ ° أَنَا طََوِيلٌ ° نَحْنُ طِوَالٌ ° هُوَ قَصِيرٌ ° أَنْتُمْ طِوَالٌ ° أَنَا كَبِيرٌ ° نَحْنُ كِبَارٌ هُمْ قِصَارٌ ° أَنْتَ طَوٍيلٌ
° أَنْتُمْ طِوَالٌ ° أَنَا كَبِيرٌ ° نَحْنُ كِبَارٌ

Izoh: أَنَا dagi ikkinchi ا- alif cho'zish uchun emas, so'z shaklini boshqa so'zlardan farqlash uchun qo'yilgan.