MaKtAb DaRsLiKlArI (ASTRANOMIYA)

Kirish Azolik 07-Sen-2024, 19:34

USD $56 EUR 67.85 ММВБ 1960.69 USD 59.175 ···

Yangi xabar-Новые сообщения · Azolar-Участники · Qoida-Правила форума · Qidirish-Поиск

Page 1 of 2 1 2 »	Archive - read only
Forum moderator: MASTER, DURDON, SAKINA

MaKtAb DaRsLiKlArI (ASTRANOMIYA) (bizni o'rab turgan olam qanday joylashgan)

MaKtAb DaRsLiKlArI (ASTRANOMIYA)

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:31 | Message # 1

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

Astronomiya (ostro… va yunoncha nomos— qonun) — Koinot jismlari va ularning sistemalari paydo boʻlishini, taraqqiyoti va tuzilishini, koʻrinma va haqiqiy harakatlarini, kimyoviy tarkibi va fizik holatini, Koinotning bir butun umumiy qonuniyatlarini oʻrganuvchi fan. Astronomiya yulduzlar, sayyoralar va ularning yoʻldoshlarini, sayyoralararo va yulduzlararo mayda jismlar (asteroidlar, kometalar, meteor jismlar va h.k.)ni, gaz va chang tuman liklarini, ulardagi fizikaviy muhitni, sunʼiy kosmik jismlarni (vaziyatlari, harakatlari, orbitalarini) oʻrganadi, shuningdek osmon jismlarini kuzatish natijalarini insonning moddiy hayotiy talablariga qoʻllash usullarini ishlab chiqadi. Jumladan, vaqtni aniqlash, joyning koordinatalarini topish, sayyoralarning harakatini, sunʼiy yoʻldoshlarni kuzatish asosida tekshirish va uning asosida zilzilalar qonuniyatlarini oʻrganish, kosmik apparatlarni Koinot jismlariga nisbatan oriyentirlash va b. qator ishlar shular jumlasiga kiradi.

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:32 | Message # 2

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:33 | Message # 3

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:33 | Message # 4

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:34 | Message # 5

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:34 | Message # 6

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:34 | Message # 7

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:34 | Message # 8

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:35 | Message # 9

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:35 | Message # 10

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:35 | Message # 11

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:35 | Message # 12

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:35 | Message # 13

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:36 | Message # 14

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:37 | Message # 15

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

YER.

Yer quyoshdan uzoqligi bo’yicha 3-chi o’rinda turadi. Yer guruhidagi sayyoralar ichida eng yirigi. Yer quyosh atrofida syekundiga -30 km tyezlik bilan harakatlanadi va 365,24 sutkada bir marta aylanib chiqadi. Sayyoramizda 1 yilda to’rt faslning kuzatilishi, yer o’qining orbita tyekisligiga oyamaligi bilan tushuntiriladi. Yer o’z o’qi atrofini 23 soat 56 minut 4 syekundda to’la aylanib chiqadi. Yerning o’rtacha zichligi 1 sm3 ga 5,5 grammga tyeng bo’lib T(yer)=6*1024 kg, uning og’irligi =5 ming 160 trillion tonna kyeladi.

Atmosfyerasi: 21% kislorod, 78 % azot, qolganlarini boshqa gazlar argon karbonat angidrid va suv bug’lari tashkil qiladi.

Yer sirtining 70-71% ini okyeanlar egallaydi. Quruqlik 30%ni tashkil qiladi.

Yerning qattik qatlami litosfyera dyeyilib, bu qismda sayyoramizning asosiy massasi mujassamlashgan.

Yer markazida uning yadrosi joylashgan.

Yadro 2 qismdan tashkil topgan r=1200 km bo’lgan ichki va tashqi ya’ni uning ustida r=2250 km bo’lgan suyuq qismlardan tashkil topgan.

Litosfyeraning qattiq qatlami ham bir jinsli bo’lmay -40 km chuqurlikda kyeskin chyegara borligini ko’rsatadi. Bu chyegaraviy sir kashfiyotchi nomi bilan Moxorovigich sirti dyeb yuritiladi.

Bu sirtdan yuqorisi litosfyera po’stlog’i osti manitiya dyeb yuritiladi.

Harorat yer markaziga tomon ortib boradi. Yer atrofi fazosi gyeomagnit maydoni yer magnitosfyerasi dyeyiladi.

Yerning atrofida uning birgina tabiiy yo’ldoshi oy aylanadi.

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:38 | Message # 16

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

OY:

Yerga eng yaqin osmon jismi Oy bo’lib, u planyetamizning tabiiy yo’ldoshidir. Oy massasi yernikidan 81 marta kichik oy sirtidagi tortilish kuchi yerdagidan 6 marta kam. Uning sirtida erkin tushish tyezlanishi 1,63 m.syek.kvad. Ga tyeng, zichligi 3,3 g.syek. Kub. Ya’ni yernikidan 1,5 marta kam.

Kunduzi oyning ekvatori atrofida +120 0S yarim kyechada -1500Sni tashkil etadi. Oyga tushgan kosmonavt birinchi navbatda o’zini juda yengil his etadi. Bu oyning tortishish kuchini kamchiligidir.

Kosmonavt o’z skafandri bilan yerda 90 kg bo’lsa, oyda atigi 15 kg bo’ladi.

Oyda quyosh ko’tarila boshlashi bilan osmonda yulduzlar yo’qolmaydi. Tim qorong’i osmonda quyosh bilan birga kun bo’yi yorug’ yulduzlar porlab turavyeradi. Oyda shafaq ko’rinmasligining sababli unda atmosfyeraning yo’qligidir. Quyosh chiqqandan so’ng to tush bo’lguncha 7 kun 9 soat vaqt kyetadi. Oyda tovush eshitilmaydi chunki tovush to’lqinlarini tashuvchi muhit yo’q. Shuning uchun maxsus radiopyeryedatchiklardan foydalaniladi.

Oy ryelyefining asosiy qismini kratyerlar tashkil etadi.

Oy sirtida ham yerdagi kabi vulqonlar otilishi kuzatiladi, buni 1958 yil rus olimi N.A.Kozirov aniqlagan Oydagi togalardan eng yirigi ALP, APYENNIN va KAVKAZ tog’lari dyeb nomlangan.

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:39 | Message # 17

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

Merkuriy.

Quyosh sistyemasida 9 ta sayyora ichida quyoshga eng yaqini Myerkuriy bo’lib, arablar uni UTORUD dyeb nomlashgan.

Quyoshdan uzoqligi 58 mln km diamyetri 48 80 km tortilishi kuchi yernikidan 2,6 marta kam og’irligi 80 kg bo’lgan odam Myerkuriyda atigi 30 kg chiqadi.

Myerkuriy o’z ortibasi bo’ylab syekundiga 48 km.syek tyezlik bilan harakat qiladi. Quyosh atrofini 88 yer sutkasida aylanib chiqadi. Myerkuriyda atmosfyera dyeyarli yo’q.

Myerkuriy sirtining kunduzgi harorati +345 S gacha ko’tariladi, kyechasi – 180 S gacha pasayadi.

Oy sirti kabi Myerkuriy sirti ham kratyerlar bilan qoplangan.

Myerkuriy sirt zichligi oynikidan ya’ni 3, 3,3 g.syek.kub. O’rtacha zichligi 5,44 g.syek.kub. Markazida tyemir yadrosi mavjud. Diamyetri =3600 km bo’lgan tyemir yadro Myerkuriy massasining 80% ini tashkil etadi.

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:40 | Message # 18

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

Venera. (ZUXRA)

Quyoshdan uzoqligi 108 mln km Vyenyera 35 km.soat tyezlik bilan harakatlanib, 225 kunda Quyosh atrofini 1 marta to’la aylanib chiqadi

Rus olimi LOMONOSOV Vyenyeraning qalin atmosfyera bilan qoplanganligini aniqladi.

Vyenyeraning kattaligi salkam yernikicha bo’lib, d=12100 km Vyenyeraning o’z o’qi atrofida aylanishi, hamma planyetalarning o’z o’qi atrofida aylanishlari va o’zining quyosh atrofida aylanishi yo’nalishiga tyeskari ekanligini ko’rsatadi. Ma’lum bo’lishicha planyetaning aylanish o’qi uning orbita tyekisligiga tik joylashib unda yerdagidyek yil fasllari kuzatilmaydi.

Atmosfyerasi 97% karbonat angidrid kislorod 1,5% suv bug’lari 1% ni tashkil qiladi.

Vyenyera atmosfyerasida ham yerdagi kabi ionsfyera qatlami borligi aniqlangan.

Yil XAI Vosh Assamblyeyasi vyenyeraning 116 ta ryelyefini elyemyentiga jahonda tanilgan ayollarning nomini byerdi.

Bu ro’yxatda Nodirabyegim nomi ham bor edi. Vyenyeraning tabiiy yo’ldoshlari topilmagan.

<إن شاء الله>"AlLoH yO'lIdA fAqAt sOlIh AmAl QiLuVcHi"<بوه مساعدتنا>

Solih_96

Date: Seshanba, 12-Noya-2013, 10:41 | Message # 19

Peshqadam

Group: Ishonchli

Messages: 1749

Status:

Mars.

Marsning quyoshdan o’rtacha uzoqligi 228 tln km.

Mars diamyetri 6775 km

Mm=6.44*1023 ru R=3.94 g/sm.kub. D=3,72 m/c/kvad.

Mars sutkasi yernikidan kam farq q24 soat 39 minut. Marsning bir yili yernikidan ortiq 687 yer sutkasiga tyeng.

Mars atmosfyerasi siyrak atmosfyerasi6 95% karbonat angidrid, 2,5% azot, 1,5-2% argon va juda kam kislorod va suv bug’idan tashkil topgan.

Marsning 2 ta fobos va Dyeymos tabiiy yo’ldoshlari aniqlangan.