Хадислар хазинасидан
|
|
Rider | Дата: Shanba, 26-Dek-2009, 22:26 | Сообщение # 16 |
 Admin yordamchisi
Группа: Usta
Сообщений: 2650
Статус: 
| ЎН ТЎРТИНЧИ ХАДИС 
Абу Рукайя Тамим бин Авс ад-Дорий разияллоху анхудан ривоят килинади. Пайгамбар соллаллоху алайхи ва саллам айтдилар:
"Дин бу насихатдир". Биз: "Ким учун?", - деб сўрадик. У киши: "Аллох ва Унинг китоби, расувли учун, мусулмонларнинг рахбарлари ва хаммалари учундир", - дедилар.
(Муслим ривоятлари)
Насихат килиш, уни кабул этиш мусулмонлар хаётида энг зарур ишлардан бири хисобланади. Хатто насихатни Расувлуллох соллаллоху алайхи ва саллам дин деб таърифладилар. Хакикатан хам насихатнинг маъноси биз тушунгандан кўра кенгрок ва мухимрок эканини мана шу хадисдан билиб оламиз.
Инсоннинг инсонга киладиган насихати маълум нарса, аммо Аллох ва Унинг китобига кандай насихат килиб бўлади? Уламолар айтадиларки, Аллох ва Унинг китобига насихат дегани Унинг буйрукларига итоат этиш ва китобига амал килишдир. Расувлуллохга насихат у кишининг суннатларига риоя килиш билан бўлади.
Хадиснинг охирида айтилган "рахбарлар ва омма одамлар учун насихат" - хамма учун тушунарли иш. Бирок бу ишни ўз ўрнида бажариш хаммага хам насиб бўлавермайди. Бунга сабаб, биринчидан, насихат килишнинг коидасини билмаслик бўлса, иккинчидан хак сўзни гапиргандан сўнг келадиган кийинчиликлардан чўчишликдир.
Насихат (амри маъруф-нахйи мункар) хар бир мусулмоннинг зиммасидаги фарздир. Бу икки кисмдан иборат бўлиб, бири фарзи айн, иккинчиси эса фарзи кифоя саналади. Хар бир ота-она ўз фарзандларига, устоз шогирдларига, рахбар кўл остидаги ходимларига доимо насихат килиб, тўгри йўлни кўрсатиб туриши фарзи айн. Улар нотўгри йўлга кириб кетаётганларни кайтаришлари шарт. Аммо омма мусулмонларга насихат килиш, шунингдек, мусулмонларнинг рахбарларига хам чиройли сўзлар ва хикмат билан насихат килиб туриш фарзи кифоя хисобланади. Фарзи кифоя ишини бажаришга хамма баб-бараварига киришиб кетавермайди. Аксинча, бу вазифани чиройли килиб бажаришнинг уддасидан чикадиган билимли ва тажрибали одамларга юклатилади.
Бу хадисдан олинадиган хулосалар:
1. Мусулмончилик шундай ажойиб динки, унга кирган одамлар хеч адашиб кетмайдилар. Чунки бу динда каттаю кичик, хамма бир-бирининг холидан доимо хабардор бўлиб туради. Мўминлар хак сўзни айтишдан асло чўчимайдилар.
2. Насихат, амри маъруф килиш бошка яхши ишлар каби ўзининг конун-коидаларига эга. Насихат килиш керак экан, деб бир-бирига ўйламасдан каттик гапларни гапириб юбориш, одамнинг кўнглини огритиш гунох ишдир. Шунинг учун, хар бир мусулмон бу ишнинг тартиб-коидаларини ўрганиши керак.
|
|
| |
Rider | Дата: Shanba, 26-Dek-2009, 22:28 | Сообщение # 17 |
 Admin yordamchisi
Группа: Usta
Сообщений: 2650
Статус: 
| ЎН БЕШИНЧИ ХАДИС 
Абу Хурайра разияллоху анхудан ривоят килинади. У киши айтдилар: Расувлуллох соллаллоху алайхи ва саллам дедилар:
"Инсоннинг ўзига тегишли бўлмаган нарсаларни тарк этиши унинг исломи чиройли эканлигидан далолатдир".
(Термизий ривоятлари)
Яхши хулк билан Ислом бир-биридан ажратиб бўлмайдиган фазилатлардир. Бу хадис шунга далолат килади. Одобли мусулмоннинг сифатларидан бири шуки, бу одам ўзига тегишли бўлмаган нарсаларга аралашмайди. Ўзини содда, сипо ва камтар тутади.
Одамлар дунёвий ишларни, агар улар бир хил турдаги ишлар бўлса хам, хар хил килиб бажарадилар. Чунки одамларнинг табиат ва кобилиятлари хар хилдир. Ислом ўзи битта дин бўлса хам, у хар бир инсонда ўзига хос кўринишда акс этади. Шундан келиб чикиб бировнинг исломини чиройли, яна бошка бировникини эса чиройли эмас экан, дейилади. Бирок бундай хар-хилликни ўзгартириб бўлмайди, дейиш хам нотўгри. Таълим-тарбия натижасида хар кандай ёмон одам хам яхшига айланиши мумкин.
Пайгамбар алайхиссалом бу хадисларида исломи чиройли бўлган кишини мактайдилар. Бундай одам ўзи учун керак ва зарур бўлган нарса билан унча керак бўлмаган нарсанинг орасини ажрата билади. У фойдали ишлар билан шугулланиб, бефойда ишлар ва сўзларни тарк этади.
Исломи чиройли бўлмаган одам ўзи учун аслида фойдаси тегмайдиган ишларни килиб юради. Ёки оз фойда келтирадиган арзимас ишга бехуда кўп вакт сарфлайди. Баъзи одам эса ўзининг акли етмайдиган ишларга бурнини сукаверади. Бошкаларнинг ишларига халакит беради. Уйда хам майда-чуйда ишларга аралашиб, хотинларнинг жонига тегиб юборади. Одамларга акл ўргатишни яхши кўради. Унинг "мен буни билмайман" дейдиган нарсаси бўлмайди. Бирор ишни "бу менинг сохам эмас-ку, аралашмай турай", демайди. Хатто кўлидан келмайдиган юмушларни хам ўз бўйнига олиб олиб, охири ўша ишни бузиб кўйишдан хам уялмайди. Одамлар орасида кулги бўлаётгани билан иши йўк.
Баъзи одам эса ўзига тегишли бўлмаса-да, бировнинг сиридан хабардор бўлишга интилади. Эшикка хам тешикка хам мўралаб одамларни текшириб, пойлаб юради. Бу жуда хам ёмон иллатдир. Чунки бу одам окибатда фитначи кимсага айланиб колади.
Бу хадисдан олинадиган хулосалар:
1. Инсон ё динга ёки дунёга фойдаси бор ишлар билан машгул бўлиши керак. Бирок кўринишидан фойдали аммо хаёт давомида унча керак бўлмайдиган ишларга берилиб кетиш яхши бўлмайди.
2. Ишларда тартиб бўлиши лозим. Одамзод кайси ишни качон килиш кераклигини хам яхши ажрата билиши зарур. Хозир бажарилиши зарур иш билан кейинрок килса хам бўладиган ишларни аралаштириб юбориш керак эмас.
3. Хар бир фойдали ишнинг ўз эгаси бўлади. Одам ўзига тегишли бўлмаган иш ва гап-сўзларга аралашиши керак эмас. Хар бир иш ўз устасининг кўлида чиройли чикади.
|
|
| |
Rider | Дата: Juma, 08-Yan-2010, 03:49 | Сообщение # 18 |
 Admin yordamchisi
Группа: Usta
Сообщений: 2650
Статус: 
| ЎН ОЛТИНЧИ ХАДИС 
Расувлуллох соллаллоху алайхи ва салламнинг ходимлари - Абу Хамза Анас бин Молик разияллоху анхудан ривоят килинади. У киши Пайгамбар соллаллоху алайхи ва салламдан ривоят килдилар. Пайгамбар алайхиссалом айтдилар:
"Сизлардан хеч бир киши то ўзи учун яхши кўрган нарсани биродари учун хам яхши кўрмагунча мукаммал иймонли бўлолмайди".
(Бухорий ва Муслим ривоятлари)
Иймон хар бир мусулмоннинг калбида бўлади. Уни кўз билан кўриб бўлмайди. Аммо иймоннинг аломатлари инсоннинг ўзига ва унинг атрофидагиларга кўринади. Солих амаллар калбда иймон борлигининг белгисидир.
Чин иймонли одамнинг кўнгли тоза бўлади. У инсон хаммага яхшилик бўлишини хохлайди. Яхши нарса факат унинг ўзига тегиб, бошкалар бундан бенасиб колиб кетаверишларига виждони йўл кўймайди. Чунки унда иймон бор. Иймон инсонни доимо яхшилик килишга буюриб туради. Иймони кучли одам ўзи учун нимани яхши кўрса атрофидагилар учун хам шуни раво кўради.
Инсон агар ўзи билан ўзи машгул бўлиб, бошкалар билан унча иши бўлмай колган экан, буни худбинлик ва ўзига бино кўйиш деб айтилади. Бу иш инсоннинг дини ва эътикоди суст эканига далолат килади. Бундай одам ўзининг холатидан ўзи кўркувга тушиши, нега бунака бўлиб кетаяпман деб ўзини саволга тутиши керак. Чунки Пайгамбаримиз ўзига бино кўйиш инсонни халок киладиган иш эканини айтганлар.
Баъзи бир одам аввал ўзимни тиклаб олай, кейин мусулмонларга катта-катта ёрдамлар киламан деб гапириб кўядида, факат ўзининг фойдасини кўзлаб иш килаверади. Биродарларига ёрдам беришни ўйламайди. Одамлар эса катта ёрдамларга эмас, кичкина нарсаларга хам мухтождирлар. Иймони мукаммал одам каттами, кичкинами демасдан кўлидан келган яхшиликни килаверади. Яхши ишни оркага сурмайди.
Мусулмонларга яхшилик килиш хар турли бўлади. У бирор фойдали фикр-маслахат бўлиши хам мумкин. Чунки тўгри маслахат берилганда шу туфайли бир инсоннинг ишлари юришиб кўпгина фойда топиши, зарарлардан кутулиб колиши мумкин.
Баъзи кишилар ўзларига ёкмаган одамларга илм ва хунар ўргатишдан бош тортадилар. Мусулмонларнинг илм ва касб ўрганишларига тўскинлик киладилар. Бу хам иймонли одамнинг иши эмас.
Бу хадисдан олинадиган хулосалар:
1. Ўзидан бошкаларга хам яхшилик етиши учун харакат килиш иймон аломатидир. Чин мўминлар бир-бирларининг холларидан доимо хабардор бўлиб турадилар.
2. Инсоннинг ўзи хеч качон яхшиликдан тўйдим демайди. Шунинг учун у хам кўлидан келса атрофидагиларга яхшилик килишни хечам тўхтатиши керак эмас. "Фалон-фалон килдим-ку, бўлди-да!" - демаслик керак. Чунки Аллох фалон-фалон килдим сенга бандам, бўлди-да энди, демайди. Хар куни, хар лахза Унинг яхшиликлари инсоният устидан тўхтамай ёгиб туради.
|
|
| |
Rider | Дата: Juma, 08-Yan-2010, 03:53 | Сообщение # 19 |
 Admin yordamchisi
Группа: Usta
Сообщений: 2650
Статус: 
| ЎН ЕТТИНЧИ ХАДИС 
Абдуллох ибн Аббосдан ривоят килинади. У киши айтдилар: Расувлуллох соллаллоху алайхи ва саллам дедилар:
"Каттамизга хурмат кўрсатмаган, кичигимизга рахм килмаган, олимимизнинг хаккини билмаган одам биздан эмас".
(Имом Ахмад ривоятлари)
Хулки яхши ва фаросатли одам мусулмонларнинг ичларидаги турли табака кишиларининг хакларини яхши ажратади. Хар бир инсоннинг алохида ўзига хос хурмати борлигини эсидан чикармайди. Бу хадисда Пайгамбаримиз мусулмонлар назарида алохида эътиборга лойик учта тоифа одамни санаб ўтдилар. Улар катта ёшлилар, кичкиналар ва илмли одамлардир.
Катта ёшли кишилар кўпгина кийинчиликларни кўрган бўладилар. Улар Аллохга биздан кўра кўпрок ибодат килишган. Савоблари хам бизникидан кўп бўлади. Савоби кўп одам Аллохга якин бўлади. Шунинг учун уларни кўпрок хурмат килишимиз керак.
Кичиклар эса хали хаётни яхши билишмайди, шунинг учун биз уларга мехрибон бўлишимиз лозим. Уларга хамма яхши нарсаларни ўкитиб-ўргатишимиз зарур. Ёш болаларни биз шунинг учун хам яхши кўрамизки, уларнинг амал дафтарлари топ-тоза бўлади. Уларга хали гунох ёзилмайди. Ўзимиздан кўра ёши кичикрок инсонни кўрганимизда унинг хам гунохлари бизникидан кўра камрок бўлса керак, деб хисоблаймиз.
Олимларимиз эса бизга Аллох ва Расувлни таништириб, хам бу дунёда, хам Охиратда бахтли-саодатли бўлиш йўлларини кўрсатиб турадилар. Улар Пайгамбаримизнинг ўринбосарларидир. Уламолар инсонларни жаханнам оловидан саклаб, жаннат томонга бошлайдилар. Аллох Таоло инсониятни пайгамбарлардан сўнг уламоларга омонат килиб топширган. Шунинг учун хам биз уламоларимизни, устозларимизни яхши кўрамиз. Уларга бошка одамларга караганда алохида хурмат-эхтиром кўрсатамиз.
Бу хадисдан олинадиган хулосалар:
1. Инсон бу хадисда айтиб ўтилган уч тоифа кишини доимо хурмат килишга одатланса, у ўз-ўзидан бошка одамларни хам хурмат киладиган бўлади. Бу кишиларни хурмат килишни билмаган одам бошкаларни хам хурмат килмайди.
2. Уламоларни яхши кўриш - иймон аломати, уларни ёктирмаслик - мунофиклик аломати. Уламолар ва устозларга жахл килиш, уларнинг олдиларида овозни каттик кўтариш мумкин эмас.
|
|
| |
Rider | Дата: Juma, 08-Yan-2010, 03:55 | Сообщение # 20 |
 Admin yordamchisi
Группа: Usta
Сообщений: 2650
Статус: 
| ЎН САККИЗИНЧИ ХАДИС 
Абдуллох ибн Масъуд разияллоху анхудан ривоят килинади: Мен Расувлуллох соллаллоху алайхи ва салламнинг шундай деяётганларини эшитдим:
"Биздан бир нарсани эшитиб, уни кандай эшитган бўлса, шундайича етказган одамнинг юзини Аллох нурли килсин. Зеро, кўпинча етказилган одам эшитган одамга караганда зехнлирок бўлади".
(Термизий ривоятлари)
Яхши тарбия топган одамнинг сифатларидан бири шуки, у доимо маърифатга, илмга интилиб яшайди. Унинг кўлидан китоб тушмайди. У хар куни ниманидир ўкиётган, ўрганаётган бўлади. Мусулмонлар ўкиб-ўрганиш сифатини ўзларида пайдо килмасалар, маърифатли бўлолмайдилар.
Пайгамбар алайхиссаломнинг хадислари илм-маърифатнинг конидир. Буларсиз инсон чиройли тарбия топиши, одоб-ахлокли бўлиб етишиши мумкин эмас. Шунинг учун хам Расувлуллох соллаллоху алайхи ва салламнинг хадисларини ўрганишимиз, уни бошкаларга етказишга харакат килишимиз лозим. Кимки шу ишга киришар экан, у жуда кўп яхшиликларга эришади. Энг аввало у Пайгамбар алайхиссаломнинг дуоларига мушарраф бўлади. Бу улуг бахтдир. Расувлуллохнинг хадисларини ўрганишга, амал килишга ва бошкаларга етказишга харакат килган инсоннинг юзида иймон аломатлари зохир бўлади. Факат яхшилик истаётган одам эканлиги унинг юзидан, кўзидан билиниб туради. Чунки у: "Менга хам Пайгамбар дуоларининг баракотидан насиб бўлсин", - деган ният билан харакат килаётган бўлади.
Одамларнинг зехнлари, эслаб колиш кобилиятлари турличадир. Хадислардаги чукур маъноларни англаб етишда хам барча инсон баб-баробар эмас. Хадисни таркатаётган одам унинг сўзларини ва хамма маъноларини ёдда саклаб кололмаслиги мумкин. Аммо шу хадис етказилган бошка одам эса, хотираси кучли, маъноларни хам кенгрок ва чукуррок тушунадиган одам бўлиб чикиши эхтимол. Ана ўшандай кишиларнинг илм олишларига сабабчи бўлган одам кўпгина савоб олади. Шунинг учун хадислар канча кўп одамга таркаса, шунча яхши. Халкнинг ичида зехни ўткир, ёд олиш кобилияти кучли, тушунчаси кенг одамлар кўп топилади.
Бу хадисдан олинадиган хулосалар:
1. Хадисларни ўкиб, унга амал килувчиларнинг юзлари бу дунёда хам Киёмат кунида хам нурли бўлади.
2. Мусулмонларнинг хаммалари маърифат таркатувчи инсонлар саналадилар. Улар хеч бўлмаганда ўз оилаларининг муаллимидирлар. Хар бир мўмин ё илм ўргатувчи, ё ўрганувчи, ёки илмга кулок солувчи бўлиши керак.
3. Агар илм бир гурух кишиларнинг ичида колиб кетса, у ривожланмай колади. Шу сабабдан уни иложи борича кўпрок одамларга таркатиш керак.
4. Ислом ишида хар бир инсоннинг ўзига яраша ўрни ва хизмати бор. Уларнинг хар бирини кадрлашимиз лозим.
|
|
| |
Rider | Дата: Juma, 08-Yan-2010, 03:58 | Сообщение # 21 |
 Admin yordamchisi
Группа: Usta
Сообщений: 2650
Статус: 
| ЎН ТЎККИЗИНЧИ ХАДИС 
Умар ибни Аби Салама разияллоху анхумодан ривоят килинади. У киши айтдилар: Менга Расувлуллох соллаллоху алайхи ва саллам шундай дедилар:
"Бисмиллох дегин ва овкатни ўнг кўлинг билан е, хамда ўзингнинг олдингдан егин".
(Бухорий ривоятлари)
Расувлуллох соллаллоху алайхи ва саллам дунёдаги хамма одамларга пайгамбар бўлиб келган эканлар, у кишининг таълимотлари инсонлар хаётининг барча жихатларини ўз ичига камраб олади. Хадисларни ўкиган кишига шу нарса маълум бўладики, одамларнинг назарида кичкина ва арзимас бўлиб кўринган ишлар хам мухим маънога эгадир. Мусулмончилигимиз биз учун хар бир ишда ўзига хос одоб ва тартиб жорий килган. жумладан, Пайгамбар алайхиссалом овкатланиш одобига жиддий ахамият каратганлар. У кишининг ўз хонадонларида тарбия топаётган Умар исмли кичкина етим ўгилларига килган насихатлари биз мусулмонларнинг хаммамиз учун баб-баробар тегишлидир.
Таом шундай неъматки, инсон учун шусиз хаёт йўкдир. Колаверса, еру кўкда кимирлаган жон борки, корин тўйгазиш учун бир умр харакатдан тўхтамайди. Овкатланиш уларнинг кўпчилиги учун хаётнинг асосий мазмунига айланган. Бирок мусулмонлар ўзларининг бу хаётда яшашдан максадларини Аллохга ибодат килиш деб биладилар. Овкатланишдан максад эса Аллохга ибодат килиш ва савобли ишларни амалга ошириш учун куч-кувват тўплашдир. Мана шундай ният билан овкатга кўл урадиган одам Расувлуллох соллаллоху алайхи ва саллам ўргатган одобларга риоя килади. У энг аввало бу таомни ато килган Аллохни эслайди ва Унинг номини тилга олиб, "Бисмиллох" дейди.
Овкатни ўнг кўл билан емок хам суннатдир, баъзилар буни хатто фарз хам деганлар. Кимки узрсиз равишда ва кибрланиб чап кўлида овкат ейдиган бўлса, у гунохкор бўлиб колади. Бир куни Пайгамбар алайхиссалом чап кўли билан овкат еяётган одамни кўриб: "Ўнг кўлинг билан е", - деганларида, у: "Ўнг кўлда еёлмайман", - деди. Шунда Пайгамбаримиз: "Еёлмагин!" - дедилар. Шундан кейин у одам ўнг кўлини кўтаролмай колди. Чунки у еёлмайман деб ёлгон айтган эди. Унинг кибри пайгамбар суннатларига амал килишдан тўсган эди.
Овкатланишдаги яна бир одоб ўз олдидан ейишдир. Чунки шеригининг олдидан олиб овкат ейиш унга озор етказади. Бир лаганда овкат еётганда ўзининг томони колиб бошка тарафга кўл чўзиш нихоятда хунук иш. Хар бир инсон ўзи учун Аллох ато килган ризкка рози бўлиши керак. Нафсни тийишга ўрганиш лозим. Оч колиб кетаман деб кўркмаслик керак.
Бу хадисдан олинадиган хулосалар:
1. Бизга ризкни Аллох беради. Агар У кўкдан ёмгир ёгдириб, ердан экинни ўстириб чикариб бермаганда одамнинг кўлидан хеч нарса келмасди. Шунинг учун таом устида албатта Аллохни эслашимиз ва Унинг динига риоя килишимиз керак.
2. Аллох инсонни яратганда унинг ризкини хам кўшиб яратган. Шунинг учун одамзод оч колиб кетишдан чўчиб пул-овкат топиш максадида харом-хариш ва шубхали йўлларга кириб кетмаслиги керак. Овкат еётган пайтда хам тез еб олмасам корним тўймай колади, дегандай жуда хам шошилиб кетиш керак эмас. Хеч ким Аллох ёзган ризкдан бошка нарсани ея олмайди.
|
|
| |
Rider | Дата: Juma, 08-Yan-2010, 04:00 | Сообщение # 22 |
 Admin yordamchisi
Группа: Usta
Сообщений: 2650
Статус: 
| ЙИГИРМАНЧИ ХАДИС
Абу Хурайра разияллоху анхудан ривоят килинади. У киши дедилар:
"Расувлуллох соллаллоху алайхи ва саллам хеч качон бирор бир таомни айблаган эмаслар. Агар егилари келса ердилар, ёктирмасалар емасдилар".
(Бухорий ривоятлари)
Овкатланиш одобларидан яна бири шуки, таом устида унинг айбларини айтишдан сакланиш лозим. Негаки, бу иш биринчидан, Аллохнинг неъматига ношукурлик саналади. Иккинчидан, шу овкатни тайёрлаган одамнинг мехнатини менсимаслик хисобланади. Нима бўлганда хам инсон таом устида ўзини хар-хил сўзлардан тийиб туриши суннатдир.
Маълумки, инсонларнинг ризку насибаларини етказиб бериш учун Аллох ер юзида ва осмонда сон-саноксиз мавжудотларни яратган. Агар одамнинг ўзига колса бу нарсаларнинг биронтасини хам ўз кўли билан ясай олмасди. Айникса, инсон таомининг асоси хисобланган ўсимликлар ва хайвонот дунёси яратилмаганда одамзодга жуда кийин бўларди. Шуни тушунган инсон овкатнинг камчилигини кўрганда ўзини босади ва борига шукр, йўгига сабр килади.
Овкат устида унинг айбларини гапириб ўлтириш мутакаббир, баднафс ва маишатпараст кимсаларнинг одатларидир. Улар ўзларини бу дунёга гўёки факат яхши еб, яхши ичиш учунгина келгандек тутадилар. Шунинг учун уларнинг овкатлари ўз вактида тайёр бўлмаса, ёки кўнгилдагидек таом келтирилмаса, тутакиб кетадилар. Афтларини бужмайтириб, бурунларини жийириб оладилар. Баъзилар бундай пайтда хамма ёкни агдар-тўнтар килгудек бўлиб жанжал кўтарадилар. Бу хайвоний иллатдир. Мусулмонлар бундай ярамас одатлардан узок бўлишлари шарт.
Дунёнинг кўп ўлкаларида одамлар бир бурда нонга зор бўлиб хаёт кечирмокдалар. Агар инсон очарчилик холатига тушиб колгудек бўлса, у росаям кибрли бўлса хам, хеч канака овкатни айблаб ўтирмайди. Шўрми, тузсизми, аччикми, нордонми, демасдан еяверади. Камокхоналарда ўтирган айбсиз махбусларнинг ахволини ўйлаган одам хам ўз дастурхонидаги таомдан норози бўлишга уялади.
Агар таом масалан, тузи кам ё шўр бўлиб колган бўлса, овкат тайёрлаган одамнинг ўзи шундок хам хижолат тортиб турган бўлади. Шундай пайтда уни хамманинг олдида уялтириб, маломат килиб юбориш яхши иш эмас.
Бу хадисдан олинадиган хулосалар:
1. Овкат устида инсон ўзини нихоятда одоб билан тутиши лозим. Одамнинг олдига кандай овкат келтирилмасин, модомики у халол таом экан, шунга рози бўлиб каноат килиш, шу инсоннинг Аллох берган неъматга шукур килувчи банда эканидан далолатдир.
2. Ота-оналар ва тарбиячилар ўз фарзандлари ва шогирдларига, айникса киз болаларга овкат пиширишни яхшилаб ўргатишлари керак. Овкат тайёрлашда бирор камчилик юз бериб колса, овкатланиб бўлингандан сўнг ота-она ёки устоз шу таомни тайёрлаган фарзанд ёки шогирдга унинг хатосини чиройли килиб тушунтириши ўринли бўлади. Ёшларнинг хатоларини ўз ўрнида мулойимлик билан тузатиш ва уларга тўгри иш килишни ўргатиш катталарнинг вазифаларидир.
|
|
| |
Rider | Дата: Chorshanba, 13-Yan-2010, 05:41 | Сообщение # 23 |
 Admin yordamchisi
Группа: Usta
Сообщений: 2650
Статус: 
| ЙИГИРМА БИРИНЧИ ХАДИС Ал-Агарр бин Ясор ал-Музаний разияллоху анхудан ривоят килинади. У киши дедилар: Расувлуллох соллаллоху алайхи ва саллам айтдилар:
"Эй инсонлар, Аллохга тавба килинглар ва ундан гунохларингизни кечиришини сўранглар, мен хам бир кунда 100 марта тавба киламан".
(Муслим ривоятлари)
Одам боласи борки, у хато ва гунохдан холи эмас. Хатто Одам отамиз билан Хавво онамиз хам билмасдан гунох иш килиб кўйишган. Бирок яхши одамлар шундай бўладиларки, улар хатоларини тушуниб етадилар ва дархол тавба килиб Аллохдан кечирим сўрайдилар. Агар бандаси чин дилдан тавба килса, Аллох албатта уни кечиради. Одам ато билан момо Хавво жаннатда юрган пайтларида Аллох еманглар деган мевадан еб кўйишди. Шундан сўнг у ердан чикариб юборилишди. Кейин улар хато килганликларини билиб, Аллохга йиглаб тавбалар килишди. Аллох уларнинг гунохларини кечирди.
Одам отамизни тўгри йўлдан оздиришга уринган шайтон сиз билан биз фарзандларни хам доимо гунох ишлар килишга буюриб туради. Баъзи ёшлар шайтоннинг сўзига кириб ёмон ишларни килиб кўядилар. Ёки ибодатларини чала-чулпа килиб бажрадилар. Намоз, рўзаларини чиройли адо этмайдилар. Илм ўкишда хам дангасалик киладилар. Ота-оналари ва устозлари олдида беодоблик килиб, уларни норози киладилар. Атрофдагиларни хурмат килмай кўядилар. Буларнинг хамммаси гунох ишлардир. Яна бир кўшимча шуки, юкорида айтилган ишлар озми-кўпми, хамма одамларда содир бўлади. Аммо баъзиларнинг гунохи кўпрок, баъзиларники камрок бўлади. Шунинг учун Пайгамбаримиз соллаллоху алайхи ва саллам иймон келтирган кишиларнинг хаммаларини Аллохга тавба килишга буюрганлар. Бошкаларга ўрнак бўлиш учун ўзлари хам кунига юз мартадан истигфор айтганлар. Аслида Расувлуллох соллаллоху алайхи ва саллам барча каттаю кичик гунохлардан покиза киши бўлганлар. У зотни Аллох хар кандай камчиликдан холи килиб яратган. Бирок у инсон шундай камтар одам бўлганларки, аслида ўзларининг хеч бир гунохлари бўлмаса-да, бошка гунохкор умматларини тавба килишга ўргатиш учун ўзлари хам тавба килар эдилар.
Бу хадисдан олинадиган хулосалар:
1. Аллохга истигфор айтиш, тавба килиш хар бир мусулмонга вожибдир. Чунки инсон ўзи сезмаган холда хам гунохлар килиб кўяди. Менинг гунохим йўк дейишга хеч кимнинг хакки йўк. Ким шундай деса, у мутакаббир одам саналади ва шу гапининг ўзи катта гунох хисобланади. Тавба килмаган одам дўзахга тушади, наувзу биллох.
2. Тавба килиш инсонга ўзининг заиф ва ожиз эканини эслатиб туради. Хар куни тавба килиб юрувчи одам камтар бўлади. У ўзининг камчиликларини тузатишга доимо харакат килади. Гунох ишлардан сакланади. Гунох ишлардан сакланмайдиган одамнинг тавбаси кабул килинмайди.
3. Аллохга чин дилдан тавба киладиган киши одамларнинг олдидаги хатоларини хам осонлик билан тан олади. Атрофдагиларнинг дилини огритган бўлса, дарров узр сўраб, уларнинг кўнгилларини хурсанд килишга харакат килади. Тавба килишни билмайдиган киши одамлар олдидаги камчилик-хатоларини хам тан олгиси келмайди. Бировдан кечирим сўрашга бўйни ёр бермайди. Чунки унинг шайтони бунга йўл кўймайди. Бу кибрли инсондир.
4. Доим истигфор айтиб юриш одамнинг дунёвий ишлари яхшиланишига, ризкининг кўпайишига сабаб бўлади.
|
|
| |
Rider | Дата: Chorshanba, 13-Yan-2010, 05:45 | Сообщение # 24 |
 Admin yordamchisi
Группа: Usta
Сообщений: 2650
Статус: 
| ЙИГИРМА ИККИНЧИ ХАДИС
Ибн Масъуд разияллоху анхудан ривоят килинади. Пайгамбар соллаллоху алайхи ва саллам бундай деб айтар эдилар:
"Эй Аллохим, мен Сендан хидоят, такво, поклик ва бойлик сўрайман".
(Муслим ривоятлари)
Расувлуллох соллаллоху алайхи ва саллам ўз умматларини доимо Аллох билан богланиб туришга, Ундан хожатларини сўраб дуо килишга буюрардилар. Чунки дунёда Аллохнинг хохиши ва рухсатисиз хеч бир иш амалга ошмайди. Хох дунёвий бўлсин, хох ухровий бўлсин, хамма ишларимизни юриштириб берадиган ёлгиз Аллохнинг Ўзи. Шундок бўлгандан кейин ишларимизнинг ривожини нима учун Ундан сўрамаслигимиз керак? Демак, хамма ишда Аллохга ёлвориб, Ундан мадад-ёрдам сўрашимиз биз мусулмонлар учун фарздир.
Аллохга илтижо килганимизда кандай дуо килишмиз керак, Ундан кўпрок нималарни сўрашимиз лозим? Буларни бизга Пайгамбар алайхиссалом ўргатганлар. Аслида Аллохдан нимаики яхшилик истасак ўшани сўрасак бўлаверади. Бирок хар бир ишнинг ўзига яраша коидаси бўлганидек, дуо килишда хам бир канча одоб ва шартлар бор. Улардан бири шуки, Расувлуллох соллаллоху алайхи ва саллам сўраган нарсаларни сўраш, у киши ўкиган дуоларни ўкиш жуда хам фойдалидир. Чунки у зот инсон учун энг зарур нарса нима эканини биздан кўра яхширок билардилар.
Пайгамбаримиз Аллохдан энг аввал хидоятни сўрардилар. Чунки хидоят бу тўгри йўлдир, иймондир. Инсон агар хидоят топмаса, дунёдаги хамма яхшиликни кўлга киритса хам бахтсиз одам бўлиб колаверади. Аммо хидоят-иймон бахтига муяссар бўлган одам барча яхшиликнинг бошини топган бўлади. Такво Аллохдан кўркишдир. Аллохдан кўрккан одам хеч качон ёмон ишга кўл урмайди. Аллохдан кўркмаган одам мусулмонман деб туриб нотўгри ишларни килиб юраверади.
Расувлуллох соллаллоху алайхи ва саллам бу дуоларида сўраган поклик ва бойликнинг маънолари жуда хам кенг. Поклик, деганда энг аввал калбни покиза саклаш ва факат яхши ниятлар билан яшаш тушунилади. Шу билан бирга текинхўрлик ва таъмагирликдан сакланиш, бировнинг хаккидан кўркиш покликнинг шартларидандир. Ўзганинг нарсасини рухсатсиз ишлатишдан тийилиш, уни омонат саклаш хам покиза инсонларнинг сифатларидан. Бойлик хам Ислом назарида энг биринчи навбатда калб бойлигидир. Бойлиги калбида бўлган одамни кўзи тўк одам дейилади. У Аллох ато килган ризкка рози бўлган, каноатни ўзига одат килган одамдир. Бундай инсон халол мехнат килиб топаётган пули оз бўлса хам сабр килади. Аллохдан бандаларга мухтож бўлиб колмайдиган даражадаги бойликни сўрайди.
Бу хадисдан олинадиган хулосалар:
1. Инсон Аллохдан доимо хидоят ва таквони сўраб турмаса у хаётда тўгри йўлдан адашиб кетиши мумкин.
2. Поклик ва бойлик хам зохирий, хам маънавий маъноларга эга бўлиб, мусулмончиликда хар иккисига алохида ахамият каратилади. Бирок маънавий покизалик ва маънавий бойлик биринчи ўринда туради.
|
|
| |
Rider | Дата: Chorshanba, 13-Yan-2010, 05:48 | Сообщение # 25 |
 Admin yordamchisi
Группа: Usta
Сообщений: 2650
Статус: 
| ЙИГИРМА УЧИНЧИ ХАДИС
Абу Хурайра разияллоху анхудан ривоят килинади. Расувлуллох соллаллоху алайхи ва саллам айтадилар:
"Мунофикнинг аломати учта: гапирса ёлгон гапиради, ваъда килса ваъдасига хилоф иш тутади, унга омонат топширилса, хиёнат килади".
(Муттафакун алайх)
Одам дунё ва охиратда яхшиликка эришмоги учун Аллохга иймон келтириши лозим. Ислом коидаларига мувофик иймон келтирмаса, у кофир бўлиб колади. Агар одамларнинг кўзида иймон келтирдим, десаю, аслида дилида иймон келтирмаган бўлса, уни мунофик дейилади. Мунофик ўзини ёлгондан мусулмон килиб кўрсатиб юради. Унинг жойи дўзахнинг энг чукур ерида бўлади. Мунофик кофирдан хам ёмон. Мунофик одам ўзининг ёвуз ниятларини ичида яшириб юрганлиги учун уни бошкалар дарров билиб ололмайдилар. Шундай килиб у мусулмонларга катта зарарлар етказади. Шунинг учун Пайгамбаримиз мунофикнинг учта аломатини айтиб бердилар. Ушбу аломатларга караб туриб одамлар мунофиклардан эхтиёт бўладилар ва ўзлари хам билмасдан ўшаларга кўшилиб колишдан сакланадилар.
Мунофикнинг биринчи аломати шуки, у доимо ёлгон гапиради. Ёлгончилик эса жуда хам катта гунохдир. Бундай гунохни килаётган одамни кўрганда мусулмонлар насихат килишлари, уни чиройли сўзлар билан тўгри йўлга чакиришлари керак. Болалар ёшлик пайтларидан бошлаб рост гапиришга ўрганишлари лозим. Инсон хатто ўзининг зарарига бўлса хам тўгри сўзни гапириши керак.
Ваъда килиб уни бажармасдан юриш хам ёмон килик. Иймони йўк одамлар шундай иш киладилар. Аммо баъзан мусулмон одам хам билмасдан ёки эсидан чикариб ваъдасига хилоф иш килиб кўяди. Бундай вактда дарров Аллохга тавба килиб олиш ва одамлардан кечирим сўраш керак.
Омонатга хиёнат килиш хам мунофик ва кофирларнинг одатлари бўлиб, бу жуда катта жиноятдир. Бундай иш киладиган кишилар сабабли одамларнинг дини ва дунёсига катта зиёнлар етади. Омонатга хиёнат килган одам бу дунёда хам Охиратда хам каттик жазога лойикдир.
Пайгамбар алайхиссалом иймон инсоннинг калбидан худди хамирдан кил сугурилгандек сугурилиб чикиб кетиши мумкин, деб айтганлар. Мунофиклик шундай ёмон касалликки, баъзи одамлар ўзларининг шундай касалга чалинганларини билмай юраверадилар. Ўзлари сезмасдан диндан чикиб коладилар. Баъзилар эса ким мунофигу ким мўмин эканини ажрата олмай кўпгина зарарларга дучор бўладилар.
Бу хадисдан олинадиган хулосалар:
1. Одам бирор кишининг олдида камчиликка йўл кўйиб кўйган бўлса уни яширишга уринмаслиги керак. Чунки бунакада у ёлгон гапиришга мажбур бўлади ва баттар гунохга ботади. Бундай пайтда тўппа-тўгрисини айтиб, кечирим сўраш иймонли одамнинг иши.
2. Хиёнатнинг тури хар-хил бўлади. Баъзи одам бировнинг озрок хакки ёки мулкига рўбарў келиб колса, уни унча хам эхтиёт килмайди. Озгина-ку, хеч нарса килмас, деб ўйлайди. Бу хатодир.
3. Хар бир одам менда мунофиклик йўкмикин ишкилиб, деб ўзини-ўзи текшириб юриши керак.
|
|
| |
Rider | Дата: Chorshanba, 13-Yan-2010, 05:51 | Сообщение # 26 |
 Admin yordamchisi
Группа: Usta
Сообщений: 2650
Статус: 
| ЙИГИРМА ТЎРТИНЧИ ХАДИС Абдуллох ибн Амр ибн ал-Ос разияллоху анхумодан ривоят килинади. У киши Пайгамбар алайхиссаломдан ривоят киладилар. Расувлуллох соллаллоху алайхи ва саллам дедилар:
"Гунохи кабиралар куйидагилардир: Аллохга ширк келтириш, ота-онага ок бўлиш, бирор жонни ўлдириш ва ёлгон касам ичиш".
(Бухорий ривоятлари)
Инсонлар бу дунёда хам у дунёда хам Аллохнинг азобидан саломат бўлишлари учун гунох ишлардан сакланишлари лозим. Шунинг учун хам Пайгамбар алайхиссалом умматларига кайси ишларнинг гунох эканлигини билдириб турардилар ва ўша нарсалардан узок бўлишга буюрар эдилар.
Энг ёмон гунох Аллохга ширк келтириш, Унга бирор нарсани тенглаштиришдир. Аллохга ибодат килишнинг ўрнига бошка нарсага сигинишни ширк дейилади. Бундай одам тезда тавба килиб, иймон келтирмаса Аллох уни хечам кечирмайди. У одам бу дунёда бахтсиз, Охиратда дўзахий бўлади. У абадий азобда колади. Наувзу биллох.
Ота-онага ок бўлиш - уларни каттик хафа килиб кўйиш, дегани. Бундай бола хам агар тезда Аллохга йиглаб тавбалар килмаса, ота-онасидан кечиримлар сўраб уларнинг кўнгилларини олмаса, ўзига жуда кийин бўлади. Ота-онасини хафа килганлар бу дунёда яхши хаёт кечира олмайдилар. Киёматда эса каттик азобларга колиб кетадилар. Ота-онани норози килишни Пайгамбаримиз Аллохга ширк келтириш ва одам ўлдириш каби гунохлар билан бир каторга кўйиб зикр килганлари хам бу ишнинг канчалик ёмонлигини англатади.
Бирор жонни ўлдириш деганда кенг маънолар бор. Бу хадисдан энг аввало одам ўлдиришнинг катта гунох экани маълум бўлади. Шу билан бир каторда бошка жониворларни хам сабабсиз ўлдириш гунох саналади.
Ёлгон касам ичиш ёмон максадларни ният килган, дили бузук кишиларда бўлади. Аслида керакли ўринларда факат Аллох номи билан касам ичиш динда бор нарса. Бунинг турлари кўп бўлиб, масалан, инсон ўзининг хаклигини исботлаш учун баъзан касам ичишга мажбур бўлиб колади. Аммо агар у аслида нохак бўлса-ю, ўзини окламокчи бўлиб ёлгондан касам ичаётган бўлса, бунинг гунохи жуда хам ёмондир. Чунки у бу иши билан ёлгонни рост деб даъво килган бўлади ва одамларни ўзининг сўзига ишонтириш максадида Аллохни гувох килиб келтирган бўлади. Кимки Аллохни ёлгон ишга гувох килса каттик гунохга ботади. Ёлгондан касам ичиш натижасида кўп одамлар алданиб, адашиб кетадилар. Одамларни алдаш уларни ўлдириш каби ёмон ишдир.
Бу хадисдан олинадиган хулосалар:
1. Гунохлар катта ва кичикка бўлинади. Катта гунохларнинг жазоси хам каттикрок бўлади. Кичкина гунохлар йигилиб катта гунохга айланади. Инсон хар кандай гунохга хам албатта тавба килиши лозим.
2. Гунохи кабираларнинг (катта гунохлар) тури жуда кўп бўлиб, улар бошка хадисларда айтилган. Елкасида гунохи кабираси бор одам жаннатга киролмайди. Шунинг учун у тезрок тавба килишга шошилиши керак.
|
|
| |
Rider | Дата: Chorshanba, 13-Yan-2010, 05:54 | Сообщение # 27 |
 Admin yordamchisi
Группа: Usta
Сообщений: 2650
Статус: 
| ЙИГИРМА БЕШИНЧИ ХАДИС Абу Хурайра разияллоху анхудан ривоят килинади. Пайгамбар алайхиссалом айтдилар:
"Кайси бир банда иккинчи бир банданинг айбини яширар экан, Киёмат куни Аллох унинг хам айбини албатта яширади".
(Муслим ривоятлари)
Мусулмонларнинг ютукларини кўрганда худди ўзи ютукка эришгандек кувониш, уларнинг камчилик ва айбларини учратганда гўё ўзининг айби очилиб колгандек озор чекиш иймон аломатидир.
Афсуски, баъзи кишилар бировнинг айбини кўриб ёки эшитиб колсалар, хурсанд бўлгандек дарров кулиб кўядилар. Одамларнинг хато-камчиликларини хамма жойда гапириб юришни яхши кўрадилар. Бу - иймоннинг кучсизлигидан келиб чикадиган иллат. Аслида хар бир мусулмон ўзини бошка мусулмонлар билан бир тану бир жон деб тасавввур килиши керак ва уларнинг камчиликларини ўзининг камчилигидек кабул килиб, уларни яширишга уриниши лозим. Маълукми, хеч бир аклли одам бошкаларнинг олдида ўз айбини ошкор килиб, ўзини ўзи шарманда килишни хохламайди. Аксинча ўзининг хато ва нуксонларини яширишга уринади. Шунингдек, яхши одам хам бошкаларнинг айбини бамисоли ўзиникидек хисоблаб яширади ва агар ўша камчиликни тузатишнинг иложи бўлса, охисталик билан тузатишга харакат килади.
Баъзан мусулмон одам бошка бир мусулмоннинг камчилигини тўгрилашга ўзининг кучи етмаса, бу хакда айтиши мумкин бўлган одамларга, масалан ота-она, устоз ёки бошликка билдириши керак бўлади. Аммо бу тўгрида хамманинг олдида гапириш яхши эмас. Агар кимки бу хадисга амал килмасдан бировнинг айбини унга-бунга гапириб юрадиган бўлса, бундай одам бошкаларни ўзига душман килиб олади. Шундан кейин бу инсоннинг ўзи хакида хам айрим кишилар ёмон сўзларни гапира бошлайдилар. Окибатда одамлар ўртасида фитна ва игволар таркайди.
Уят нималигини билмасдан бир-бирларининг айбларини очиб ташлайверадиган кимсаларни Аллох бу дунёда хам, Киёмат кунида хам шарманда килади. Наувзу биллох. Шунинг учун мусулмонлар ораларидаги камчиликларини тор доирада тузатиб олишлари керак. Агар айбу нуксонларни бутунлай бартараф килишнинг иложи бўлмаса, унда ахвол яхшиланиб кетгунича сабр килиш лозим. Шунда уларнинг хаётлари хам мазмунли ўтади. Охиратлари обод бўлади. Инсонлар бир-бирларининг айбларини шу дунёда сабр билан бекитиб ўта олсалар, Аллох уларнинг айбларини у дунёда хам яширади.
Бу хадисдан олинадиган хулосалар:
1. Расувлуллох соллаллоху алайхи ва салламнинг хар бир сўзларида катта хикматлар бор. Унга амал килганлар икки дунёнинг яхшиликларига эришадилар.
2. Бировнинг камчилигини кўрганда аввало бу хакда ўша одамнинг ўзи билан гаплашиб, уни биргалашиб тузатишга харакат килиш лозим.
3. Бошкаларга зарар етказаётган, насихат кор килмайдиган кофир, мунофик ва ярамас кишиларнинг айбу кусурлари хакида иложини килганлар ошкора гапираверадилар. Акс холда, одамлар билмасдан уларнинг ёмонликларига дучор бўлиб колишлари мумкин.
|
|
| |
Shohruhbek | Дата: Shanba, 15-Dek-2012, 18:57 | Сообщение # 28 |
 Peshqadam
Группа: Ishonchli
Сообщений: 1247
Статус: 
| OLLOH ROZI BO'LSIN KATTA RAHMAT
|
|
| |
DURDON | Дата: Shanba, 07-Dek-2013, 01:14 | Сообщение # 29 |
 SUPER ADMINKA
Группа: Admin yordamchisi
Сообщений: 10149
Статус: 
| الْغَضَبُ مِنَ الشَّيْطَانِ، وَالشَّيطَانُ خُلِقَ مِنَ النَّارِ، وَالْمَاءُ يُطْفِئُ النَّارَ، فَإِذَا غَضِبَ أَحَدُكُمْ فَلْيَغْتَسِلْ. (رواه أبو نعيم عن معاوية)
Ғазабланиш шайтондандир. Шайтон эса оловдан халқ қилинган. Оловни сув ўчиради. Агар сизлардан бирингиз ғазаб қиладиган бўлса ювинсин
|
|
| |
DURDON | Дата: Juma, 20-Dek-2013, 21:42 | Сообщение # 30 |
 SUPER ADMINKA
Группа: Admin yordamchisi
Сообщений: 10149
Статус: 
| Жобирдан разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Умму Соибнинг ҳузурига кириб: "Эй Умму Соиб, сенга нима бўлдики, титраяпсан?" деганларида, Умма Соиб: "Иситма сабабли титраяпман. Оллоҳ бу иситманинг баракасини кетказсин", деди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: "Иситма касаллигини сўкманглар. Чунки босқон темир зангини кетказганидек, иситма ҳам одам болаларининг хатосини кетказади",дедилар.
(Имом Муслим ривояти).
|
|
| |